سرنوشت احزاب، ممنوعیت یا محدودیت
چشم‌انداز احزاب قانونی ایران در گفت‌وگو با قدرتعلی حشمتیان و جواد امام
بنابر شنیده‌ها و اخباری که برخی از آنها رسمی و برخی منبع نامشخص دارند، گویا وزارت کشور بازهم برای احزاب خواب جدید دیده است، چراکه طبق قوانینی که هر از چندگاهی یکی از آنها بر سر راه احزاب علم می‌شود، احزابی که طبق قوانین جدید وزارت کشور عمل نکنند، از دایره قانونی بودن خارج می‌شوند، این گمانه‌زنی‌ها همانا و شائبه تعطیلی خانه احزاب و حذف تعداد زیادی از احزاب همانا. در باب همین مساله قدرتعلی حشمتیان نماینده احزاب ملی در کمیسیون ماده ۱۰ احزاب و جواد امام با «اعتماد» به گفت‌وگو پرداخته‌اند که در ادامه می‌خوانید.
جواد امام در توضیح گمانه‌زنی‌های موجود در رابطه با خطر حذف برخی احزاب یا غیرقانونی اعلام شدن آنها می‌گوید« در اینکه به دنبال محدودیت احزاب هستند شکی نیست اما هنوز ابلاغیه یا اطلاع قانونی به احزاب نشده است» مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
دنبال محدود کردن کار احزاب هستند
آقای امام باتوجه به گمانه‌زنی‌های اخیر در مورد قوانین جدیدی که برای احزاب وصف شده، احزاب چگونه باید خود را با قوانین بعضا دست و پا گیر کمیسیون ماده ۱۰ وفق بدهند که از حذف خود جلوگیری کنند؟
اشکالاتی بنیادی به قانون احزاب ما وارد است. این قانون تناسبی با جمهوریت ندارد. باید برای قانون احزاب فکری اساسی کرد. این قانون بر گرفته از قانون تجارت است در حالی که فعالیت احزاب هم به لحاظ شکلی و هم محتوایی متفاوت است، آیین‌نامه کمیسیون ماده ۱۰ نیز تعارضاتی با همین قانون دارد با این تفاسیر گمانه‌زنی‌های غیررسمی نیز وجود دارد که به احزاب اعلام نشده است.
آیا احزاب شناسنامه‌دار و رسمی می‌شناسید که طبق قوانین جدید احتمال حذف آنها وجود داشته باشد؟
احزاب براساس فرمت‌های جدید به ارکان خود شکل داده‌اند و کنگره برگزار کرده‌اند و فعالیت داشتند ما در حدود ۲۵۰ حزب داریم که در حدود صد حزب در فرمت جدید و در قانون جدید خود را تطبیق ندادند و نتوانستند قواعد و آیین‌نامه‌های مربوطه را اجرا کنند، طبیعی است که فعالیت این احزاب ادامه پیدا نکند. در مدت قانون جدید دو نوبت پروانه‌ها تغییر پیدا کرده است، البته روح حاکم بر کمیسیون ماده 10 تغییر چندانی نکرده و بخش اعظم که نظارت‌های نهاد‌های امنیتی و نظامی و قضایی است تغییری نکرده است. نمایندگان دولت نیز در دو تیم قبلی و فعلی از نظر نگاه فرق چندانی با هم نداشتند.
نهایتا فکر می‌کنید هدف از این دست اقدامات وزارت کشور چیست؟
حرف‌های جدیدی شروع شده و به دنبال محدود کردن کار احزاب هستند ولی هیچ ابلاغ قانونی در این زمینه وجود ندارد و چیز مشخصی برای اعلام نظر یا قضاوت ما وجود ندارد و اخبار منتشر شده غیررسمی است.
برخی دبیران کل احزاب شلوغ کاری می‌کنند، خبری نیست
آقای حشمتیان، در باب شائبه‌ها و گمانه‌زنی‌هایی که خطر حذف تعداد زیادی از احزاب را توسط کمیسیون ماده ۱۰ می‌دهند، کمی توضیح دهید؟
کمیسیون ماده 10 احزاب هیچ‌گونه کار غیرقانونی انجام نداده و نمی‌دهد. احزاب ما در دولت اصلاحات در سال‌های ۱۳۷۶ و ۱۳۷۷ به حدود ۲۵۴ حزب رسید، در دولت آقای احمدی‌نژاد خانه احزاب تعطیل شد و دفتری که در وزارت کشور بود، جمع شد. احزاب در مدت ریاست‌جمهوری ایشان جایگاهی نداشتند و جلسات خانه احزاب در دفاتر احزاب انجام می‌شد و من به عنوان یکی از موسسین خانه احزاب اعلام می‌کنم که خانه احزاب هیچگاه تعطیل نشده و نخواهد شد و کمیسیون ماده 10 احزاب قانونی است و کسی نمی‌تواند در کار این کمیسیون خللی ایجاد کند یا برای این کمیسیون ایجاد تکلیف کند. ریاست این کمیسیون برعهده معاون سیاسی وزارت کشور است.
پس خبری از حذف یا تعلیق بعضی احزاب نیست؟
کمیسیون ماده 10 احزاب هیچ حزبی را تعطیل نکرده و هیچ تصمیمی برای تعطیلی خانه احزاب گرفته نشده است؛ جوسازی دبیران احزاب از این‌رو است که پایبند به قانون نبودند و این موارد را مطرح می‌کنند. برابر قانون هر حزب ملی باید در زمان برگزاری مجمع 300 نفر عضو داشته باشد و احزاب استانی 200 نفر عضو و در یک‌سوم استانها برای احزاب ملی باید دفاتر وجود داشته باشد.
پس با این تفاسیر امروز بحث مجوزها و تطبیق قوانین مطرح است
برابر قانون وقتی 3 سال احزاب تمام می‌شود باید مجددا شورای مرکزی برگزار کنند و لیست شورای مرکزی خود را به وزارت کشور بفرستند و کمیسیون ماده 10 احزاب استعلام کند و از وزارت اطلاعات و دادگستری و نیروی انتظامی جواب بگیرد؛ مثل نمایندگی مجلس است و باید صلاحیت اعضای شورای مرکزی توسط ارگان‌های ذی‌ربط تعیین شود و وقتی تعیین شد وارد کمیسیون می‌شود و وقتی اعضا نظر دادند و تایید شد، آن زمان مجوز می‌دهند. مجوزها هر 3 سال یک‌بار تایید می‌شود و به اینها پروانه جدید می‌دهند. در حقیقت کمیسیون کار قانونی خود را انجام می‌دهد. اگر احزاب با قانون خود را تطبیق داده‌اند، مجوز تمدید می‌شود و فعلا هیچ حزبی در کشور غیرقانونی تشخیص داده نشده است.
منبع:روزنامه اعتماد 28 دی 1400 خورشیدی
