در روزهاي گذشته كه وزارت آموزش و پرورش با شايعه ترك تحصيل 3 ميليون دانش‌آموز در يك‌سال گذشته روبه‌رو شد، تلاش براي تكذيب اين خبر تبديل به اطلاعيه‌اي مفصل شد كه بخش عمده آن توسط «اعتماد» هم منتشر شد. با اين حال هنوز هم در شبكه‌هاي اجتماعي مي‌توان تحليل‌ها و اظهارنظرهايي بر مبناي همان خبر تكذيب شده ديد. روز گذشته موضوع بازماندگي از تحصيل و البته افت كيفيت تحصيلي به خصوص در دوران كرونا مورد توجه نمايندگان مجلس هم قرار گرفت. نمايندگاني كه البته در اشتباه بودن رقم‌هاي اعلام شده توسط برخي رسانه‌ها از ميزان ترك تحصيلي‌ها با وزارت آموزش و پرورش اتفاق نظر دارند. محمدمهدي زاهدي، عضو كميسيون آموزش مجلس روزگذشته گفت:«ترك تحصيل 3 ميليون دانش‌آموز را نمي‌پذيريم؛ اگر تحقيق و آمار دقيقي از تعداد جاماندگان از تحصيل صورت بگيرد، تعداد آنها هم بسيار كمتر خواهد بود. حتما كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس شوراي اسلامي به كمك وزارت آموزش و پرورش تمهيداتي براي آنها مي‌انديشد.» رييس اين كميسيون هم در صحبت‌هايش خواستار اين شد كه دولت سيزدهم موضوع بازگرداندن بازماندگان از تحصيل به مدارس را در اولويت قرار دهد.

روز گذشته برخي اعضاي كميسيون آموزش مجلس در صحبت‌هاي جداگانه‌اي با خانه ملت به دغدغه‌هاي مربوط به مدارس از ديد خودشان پرداختند. زاهدي كه مي‌گويد ميزان ترك تحصيلي‌ها آنقدرها كه در برخي اخبار آمده نيست اين را هم مي‌گويد كه برخي از دانش‌آموزان هم بوده‌اند كه حتي از امكاناتي مانند تلويزيون هم محروم بوده‌اند و به هر جهت بايد براي بازماندگان از تحصيل كاري كرد:«شيوع كرونا زندگي بسياري از افراد را تحت تاثير قرار داد. آموزش و پرورش و دانش‌آموزان بيشترين آسيب را در اين زمينه ديده‌اند. طبق آمار حدود 3 ميليون دانش‌آموز از داشتن گوشي هوشمند و تبلت براي ادامه آموزش مجازي محروم بودند كه به موازات آن صدا و سيما در برنامه‌ها و كانال‌هاي متفاوت اقدام به آموزش در مقاطع مختلف تحصيلي كرده‌اند كه بيش از 95 درصد جمعيت دانش‌آموزي را تحت پوشش قرار داد. شايد از اين آمار ميزان 5 درصد بدون داشتن كمترين امكانات از همان آموزش تلويزيون هم محروم بوده‌اند.» نماينده كرمان و راورگفت:« در حال حاضر سيستم آموزش مجازي گزينه مناسبي براي تدريس دانش‌آموزان نيست در طول يك‌سال اخير شاهد افت تحصيلي بسياري از دانش‌آموزان در اين راستا بوده‌ايم. اميدواريم شرايط بهداشتي براي حضور دانش‌آموزان از اجراي پروتكل‌هاي بهداشتي تا واكسينه شدن آنها مهيا شود. درست است كه در روش‌هاي آموزش غيرحضوري مي‌توانيد دوره‌هاي مدنظر خود را به دو صورت آنلاين يا الكترونيكي بگذرانيد؛ اما حضور دانش‌آموزان در مدارس داراي مزايايي است كه در هيچ كلاس غيرحضوري نمي‌توانيم پيدا كنيم؛ به فرض مثال منظم شدن، مشاركت فعال، تجربيات جمعي زياد، آشنايي با افراد و ارتباطات با آنها، سوالاتي كه به اجبار به نتيجه ختم مي‌شود و از همه مهم‌تر آموختن درس اخلاق از معلمان از مزايايي حضور دانش‌آموزان در كلاس است».
موضوع افت تحصيلي و نگراني بابت صدمات آموزش مجازي را در صحبت‌هاي محمود عباس‌زاده‌مشكيني عضو فراكسيون فرهنگيان مجلس هم مي‌شد ديد. او با اشاره به نبود امكانات آموزش مجازي در بسياري از روستاهاي كشور تصريح كرد:«در سال تحصيلي گذشته شاهد بوديم كه بسياري از دانش‌آموزان روستايي به دليل نبود امكانات آموزش مجازي از تحصيل بازماندند و ضربه جبران‌ناپذيري به اين عزيزان به دليل نبود امكانات به ويژه موبايل و تبلت وارد شد. جداي از آموزش حضوري، دانش‌آموزان نياز به ارتباطات اجتماعي و تحرك دارند تا از امراض روحي و جسمي به دور باشند كه همه اين موارد با آموزش حضوري محقق مي‌شود.» او هم به موضوع واكسيناسيون نوجوانان و دانش‌آموزان اشاره كرد و گفت:«يكي از اقدامات براي بازگشايي حضوري مدارس، واكسيناسيون معلمان در تابستان است كه ستاد ملي مقابله با كرونا بايد واكسيناسيون معلمان را در زمان‌بندي اعلام شده، آغاز كند تا مدارس حداقل به صورت زوج و فرد بازگشايي شوند. اين مهم به ويژه در روستاها از اهميت بالايي برخوردار است  چراكه آموزش مجازي در اين مناطق به دليل ضعف آنتن‌دهي موبايل و نبود تبلت يا گوشي تلفن همراه تقريبا تعطيل است. 3ماه وقت كمي نيست و مي‌توان در اين مدت باقيمانده نسبت به واكسيناسيون معلمان و مقدمات بازگشايي مدارس اقدام كرد. ضمن اينكه ستاد مقابله با كرونا و وزارت بهداشت بايد نظارت دقيقي بر روند ضد عفوني كردن مدارس داشته باشند».
بازماندگي از تحصيل: فقر مادي  و  معنوي
رييس كميته آموزش و پرورش كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس شوراي اسلامي روز گذشته دولت آينده را مخاطب خود قرار داد و گفت:«بحث كودكان جامانده از تحصيل را بايد به عنوان اولويت دولت آينده بدانيم تا شاهد كاهش مشكلات و اجرايي شدن عدالت آموزشي در كشور باشيم.» مهدي اسماعيلي مي‌گويد كه يكي از الزامات عدالت آموزشي تاكيد مي‌كند هيچ دانش‌آموزي از آموزش و تحصيل رايگان به هيچ دليلي باز نماند:«اين موضوع بارها در مجلس مورد بررسي قرار گرفته و در قانون اساسي عنوان شده است.» نماينده مردم ميانه در مجلس شوراي اسلامي افزود:«فقر مادي و معنوي دو عامل اصلي جا ماندن كودكان از تحصيل است؛ هر چند تعداد آنها در سال‌هاي اخير بسياركاهش يافته اما ديدن و شنيدن كودكان باز مانده از تحصيل يعني از بين رفتن سرمايه اجتماعي كشور كه محروم شدن كودكان از تحصيل ضرر و زيان زدن به سرمايه اجتماعي كشور است كه با بي‌توجهي شدت مي‌گيرد.» اسماعيلي در صحبت‌هايش برخي از متوليان و شيوع كرونا را از مقصران وضعيت فعلي دانست وگفت:«متولي اصلي پيگيري، حمايت و بازگردان اين كودكان به كانون آموزش وزارت آموزش و پرورش است. در اين ميان سازمان‌ها و نهادهاي مسوول ديگر مثل كميته امداد و بهزيستي بي‌تاثير نيستند. در حال حاضر عده‌اي از دانش‌آموزان به دليل مسامحه‌كاري‌ و كم توجهي مسوولان در سايه ناديده گرفتن عدالت آموزشي از تحصيل جا مانده‌اند و شيوع كرونا مزيد  بر اين علت‌ها شده است؛ بحث كودكان جا مانده از تحصيل را بايد به عنوان اولويت دولت آينده بدانيم تا شاهد كاهش مشكلات و اجرايي شدن عدالت آموزشي در كشور باشيم».
اسماعيلي البته در بخشي از حرف‌هايش سراغ اهميت فقر فرهنگي در بازماندگي دختران و پسران از تحصيل هم رفت و گفت:«تمام عوامل جا ماندن از تحصيل تنها به فقر مادي و تنگدستي خلاصه نمي‌‎شود؛گاهي فقر فرهنگي نقش پررنگي در جا ماندن كودكان از تحصيل دارد كه اين موضوع در روستاها پررنگ‌تر است. دختران به دليل باورهاي غلط يا دوري و عدم دسترسي به مدارس متناسب با جنسيت از ادامه تحصيل جا مانده‌اند. در پسران اين موضوع به گونه‌اي ديگر خود را نشان مي‌دهد به فرض مثال بيشتر پسران جا مانده از تحصيل به دليل فقر مادي از تحصيل جا مانده و به عنوان نيروي كار فعال شروع به فعاليت مي‌كنند.» به گفته او تمام تلاش كميسيون آموزشي بر مبناي يكسان‌سازي نظام آموزشي به لحاظ كمي و كيفي خواهد بود. رييس كميسيون آموزش مجلس به اين موضوع هم اشاره كرد كه با وجود تمام تلخي‌هاي بازماندگي از تحصيل نبايد آن را تبديل به انگي كرد كه انگشت اتهامش را به سوي كودكان نشانه مي‌رود:«بازماندن از تحصيل رابطه مستقيمي با افزايش جرم و جنايت در جامعه ندارد. دور شدن از فضاي آموزشي و ورود به دنياي بزرگسالي تاثيرات روحي روي كودكان خواهد داشت؛ البته نبايد فراموش كنيم هر جا مانده از تحصيل به مجرم تبديل نخواهد شد».

منبع: روزنامه اعتماد 30 خرداد 1400 خورشیدی