اسماعیل‌خان و مقاومت هرات
ابراهیم بای سلامی
هجوم همه‌جانبه طالبان برای تصرف شهر استراتژیک هرات شدت گرفته است و نبرد تن به تن مردم با این گروه مذهبی تروریستی به دروازه‌های شهر رسیده است. پیش از آن اکثر ولسوالی‌های ولایت هرات مثل اسلام‌قلعه، کرخ و شیندند سقوط کرده‌اند. آخوندهای وهابی و ملاهای مزدور با حمایت از طالبان در آرزوی گسترش حکومت جعلی «امارت اسلامی» در مساجد و بر منابر مردم را به تسلیم و ترک منازعه با طالبان فرا می‌خوانند و حتی بر جنازه شهدای مقاومت مردمی و نیروهای نظامی افغانستان نماز نمی‌خوانند. دولت ضعیف و متلاطم «اشرف غنی» پس از خروج نظامیان امریکایی و تخلیه شبانه پایگاه بزرگ بگرام در شمال شهر کابل و جمع‌آوری دیگر یگان‌های نظامی خارجی مهار و کنترل امور دفاعی و انتظامی را در اکثر گذرگاه‌های مرزی همانند حیرتان، اسلام‌قلعه، اسپین بولداک، تورقندی و تورخم و اکثر ولسوالی‌های اطراف شهرهای بزرگ مثل قندهار، مزارشریف و هرات را از دست داده است. طالبان و گروه‌های متعصب قومی به ویژه گروه‌های پشتون زبان که بیشتر در مدارس مذهبی پاکستان و با برنامه‌های ویژه سرویس اطلاعاتی و امنیتی آن کشور آموزش دیده‌اند در پی سیطره جنگ روانی و تضعیف روحیه مردم و نیروهای ارتش و پلیس و تسلیم پاسگاه‌ها و پایگاه‌های نظامی و انتظامی افغانستان هستند. تصرف شهر هرات که اینک صدای هراسناک مسلسل‌ها از اطراف آن به گوش می‌رسد به دلیل همسایگی، همزبانی و تعامل اقتصادی و فرهنگی گسترده مردم آن با ایران برای طالبان و اربابان پاکستانی آنها اهمیت استراتژیک دارد. مردم هرات که تجربه تلخ حکومت طالبان بر این شهر را دارند مثل گذشته به رهبری «امیر محمد اسماعیل‌خان» فرمانده جهادی و والی اسبق هرات با تشکیل گروه‌های مقاومت مردمی مسلح به کمک نیروهای نظامی و پلیس شهر آمده‌اند و از خانه و کاشانه خود دفاع می‌کنند.
امیر محمد اسماعیل‌خان در تاریخ مجاهدت مردم غرب افغانستان علیه ارتش سرخ شوروی (١٣٧۴-١٣۵٧) و جنگ با طالبان (١٣٧٩-١٣٧۴) نامی شناخته‌شده و غرور‌انگیز است، او در تلاش و مبارزه برای هرات دوران اسارت و زندان طالبان را نیز تجربه کرده است. اسماعیل‌خان پس از موفقیت در فرار پر ماجرا از زندان طالبان در قندهار (١٣٧٧) به ایران آمد. پس از عملیات «سازمان تروریستی القاعده» علیه برج‌های دوقلوی مرکز تجاری امریکا در ١١ سپتامبر ٢٠٠١در شهرنیویورک و هجوم متقابل امریکا به پایگاه‌های آن سازمان در افغانستان موقعیتی ایجاد شد که اسماعیل‌خان به تجدید قوا پرداخت و با حمله‌ای متبحرانه شهر هرات را از طالبان پس گرفت و در زمان ریاست‌جمهوری «حامد کرزی» به عنوان والی (استاندار) ولایت هرات منسوب گردید. فرزند او «میر ویس صادق» که مقام وزارت هوانوردی افغانستان را برعهده داشت در تداوم تلاش برای وحدت مردم هرات به شهادت رسید. اسماعیل‌خان در شمار مجاهدان و سیاستمداران افغان و همتراز احمد شاه مسعود، برهان‌الدین ربانی، عبدالله عبدالله، یونس قانونی، محمد کریم خلیلی و عطا محمد نور به حساب می‌آید که در تلاش برای حفظ، تعالی و خدمت به مردم تاجیک و فارسی زبان افغانستان نقش بی‌بدیلی داشته است. هنگامی که طالبان و القاعده شکست خوردند و از افغانستان گریختند و کابل به‌شدت مورد توجه محافل منطقه‌ای و بین‌المللی بود حامد کرزای در اولین سفر خود به ولایت هرات برای تجلیل از والی مجاهد در جمع مردم گفت «هرات شهر خواجه عبدالله انصاری و هرات شهر اسماعیل خان است» .نگارنده این سطور شاهد بوده است که در خلال مباحث و گزارش‌های مربوط به افغانستان، رهبر انقلاب ایران آیت‌الله خامنه‌ای نیز با اشاره به کمک ایران برای آزادی اسماعیل خان از زندان طالبان از تلاش‌های او برای خدمت به مردم هرات به نیکی یاد نموده است. امریکایی‌ها و نیروهای خارجی از حضور مجاهدین اصیل افغان همانند اسماعیل‌خان در مناصب حکومتی موثر خوشحال نبودند و به بهانه وزارت انرژی و آب به دولت فشار آوردند و خان را از هرات به کابل بردند و دامنه نفوذ و حضور او را در هرات محدود نمودند. اینک که مذاکرات صلح در محاق تردید قرار گرفته است و طالبان حملات خود را برای تصرف هرات گسترش داده‌اند اسماعیل‌خان بار دیگر به پاخاسته و قیام کرده تا مردم هرات را به مقاومت فراخواند و با حضور خود در خط مقدم جبهه در کنار نیروهای نظامی افغان با پیام‌های متعدد از مردان و زنان هرات درخواست کرده هرکس سلاح دارد به میدان آید و برای نجات خاک و خانه خود ایستادگی کند. او گفته است اکنون شهر هرات و سپس کل ولایت هرات و حوزه جنوب غرب را از لوث وجود طالبان پاک خواهد کرد. برحسب اطلاعات روس‌ها و دیگر محافل امنیتی اکنون گروه‌های تروریستی همچون القاعده و داعش در افغانستان در حال قوت گرفتن هستند و آینده‌ای خطرناک فراروی این منطقه است. همان‌گونه‌که افغان‌ها در جنگ تحمیلی به مردم ایران کمک کردند بسیاری از مردم ایران و ازجمله راقم این سطور دوست دارند تا امکانی فراهم شود که بتوانند از هرات و مردم افغانستان دفاع کنند. والسلام.
منبع: روزنامه اعتماد 13 مرداد 1400 خورشیدی
