اسماعیل‌خان و مقاومت هرات
ابراهيم باي سلامي
هجوم همه‌جانبه طالبان براي تصرف شهر استراتژيك هرات شدت گرفته است و نبرد تن به تن مردم با اين گروه مذهبي تروريستي به دروازه‌هاي شهر رسيده است. پيش از آن اكثر ولسوالي‌هاي ولايت هرات مثل اسلام‌قلعه، كرخ و شيندند سقوط كرده‌اند. آخوندهاي وهابي و ملاهاي مزدور با حمايت از طالبان در آرزوي گسترش حكومت جعلي «امارت اسلامي» در مساجد و بر منابر مردم را به تسليم و ترك منازعه با طالبان فرا مي‌خوانند و حتي بر جنازه شهداي مقاومت مردمي و نيروهاي نظامي افغانستان نماز نمي‌خوانند. دولت ضعيف و متلاطم «اشرف غني» پس از خروج نظاميان امريكايي و تخليه شبانه پايگاه بزرگ بگرام در شمال شهر كابل و جمع‌آوري ديگر يگان‌هاي نظامي خارجي مهار و كنترل امور دفاعي و انتظامي را در اكثر گذرگاه‌هاي مرزي همانند حيرتان، اسلام‌قلعه، اسپين بولداك، تورقندي و تورخم و اكثر ولسوالي‌هاي اطراف شهرهاي بزرگ مثل قندهار، مزارشريف و هرات را از دست داده است. طالبان و گروه‌هاي متعصب قومي به ويژه گروه‌هاي پشتون زبان كه بيشتر در مدارس مذهبي پاكستان و با برنامه‌هاي ويژه سرويس اطلاعاتي و امنيتي آن كشور آموزش ديده‌اند در پي سيطره جنگ رواني و تضعيف روحيه مردم و نيروهاي ارتش و پليس و تسليم پاسگاه‌ها و پايگاه‌هاي نظامي و انتظامي افغانستان هستند. تصرف شهر هرات كه اينك صداي هراسناك مسلسل‌ها از اطراف آن به گوش مي‌رسد به دليل همسايگي، همزباني و تعامل اقتصادي و فرهنگي گسترده مردم آن با ايران براي طالبان و اربابان پاكستاني آنها اهميت استراتژيك دارد. مردم هرات كه تجربه تلخ حكومت طالبان بر اين شهر را دارند مثل گذشته به رهبري «امير محمد اسماعيل‌خان» فرمانده جهادي و والي اسبق هرات با تشكيل گروه‌هاي مقاومت مردمي مسلح به كمك نيروهاي نظامي و پليس شهر آمده‌اند و از خانه و كاشانه خود دفاع مي‌كنند.
امير محمد اسماعيل‌خان در تاريخ مجاهدت مردم غرب افغانستان عليه ارتش سرخ شوروي (١٣٧٤-١٣٥٧) و جنگ با طالبان (١٣٧٩-١٣٧٤) نامي شناخته‌شده و غرور‌انگيز است، او در تلاش و مبارزه براي هرات دوران اسارت و زندان طالبان را نيز تجربه كرده است. اسماعيل‌خان پس از موفقيت در فرار پر ماجرا از زندان طالبان در قندهار (١٣٧٧) به ايران آمد. پس از عمليات «سازمان تروريستي القاعده» عليه برج‌هاي دوقلوي مركز تجاري امريكا در ١١ سپتامبر ٢٠٠١در شهرنيويورك و هجوم متقابل امريكا به پايگاه‌هاي آن سازمان در افغانستان موقعيتي ايجاد شد كه اسماعيل‌خان به تجديد قوا پرداخت و با حمله‌اي متبحرانه شهر هرات را از طالبان پس گرفت و در زمان رياست‌جمهوري «حامد كرزي» به عنوان والي (استاندار) ولايت هرات منسوب گرديد. فرزند او «مير ويس صادق» كه مقام وزارت هوانوردي افغانستان را برعهده داشت در تداوم تلاش براي وحدت مردم هرات به شهادت رسيد. اسماعيل‌خان در شمار مجاهدان و سياستمداران افغان و همتراز احمد شاه مسعود، برهان‌الدين رباني، عبدالله عبدالله، يونس قانوني، محمد كريم خليلي و عطا محمد نور به حساب مي‌آيد كه در تلاش براي حفظ، تعالي و خدمت به مردم تاجيك و فارسي زبان افغانستان نقش بي‌بديلي داشته است. هنگامي كه طالبان و القاعده شكست خوردند و از افغانستان گريختند و كابل به‌شدت مورد توجه محافل منطقه‌اي و بين‌المللي بود حامد كرزاي در اولين سفر خود به ولايت هرات براي تجليل از والي مجاهد در جمع مردم گفت «هرات شهر خواجه عبدالله انصاري و هرات شهر اسماعيل خان است» .نگارنده اين سطور شاهد بوده است كه در خلال مباحث و گزارش‌هاي مربوط به افغانستان، رهبر انقلاب ايران آيت‌الله خامنه‌اي نيز با اشاره به كمك ايران براي آزادي اسماعيل خان از زندان طالبان از تلاش‌هاي او براي خدمت به مردم هرات به نيكي ياد نموده است. امريكايي‌ها و نيروهاي خارجي از حضور مجاهدين اصيل افغان همانند اسماعيل‌خان در مناصب حكومتي موثر خوشحال نبودند و به بهانه وزارت انرژي و آب به دولت فشار آوردند و خان را از هرات به كابل بردند و دامنه نفوذ و حضور او را در هرات محدود نمودند. اينك كه مذاكرات صلح در محاق ترديد قرار گرفته است و طالبان حملات خود را براي تصرف هرات گسترش داده‌اند اسماعيل‌خان بار ديگر به پاخاسته و قيام كرده تا مردم هرات را به مقاومت فراخواند و با حضور خود در خط مقدم جبهه در كنار نيروهاي نظامي افغان با پيام‌هاي متعدد از مردان و زنان هرات درخواست كرده هركس سلاح دارد به ميدان آيد و براي نجات خاك و خانه خود ايستادگي كند. او گفته است اكنون شهر هرات و سپس كل ولايت هرات و حوزه جنوب غرب را از لوث وجود طالبان پاك خواهد كرد. برحسب اطلاعات روس‌ها و ديگر محافل امنيتي اكنون گروه‌هاي تروريستي همچون القاعده و داعش در افغانستان در حال قوت گرفتن هستند و آينده‌اي خطرناك فراروي اين منطقه است. همان‌گونه‌كه افغان‌ها در جنگ تحميلي به مردم ايران كمك كردند بسياري از مردم ايران و ازجمله راقم اين سطور دوست دارند تا امكاني فراهم شود كه بتوانند از هرات و مردم افغانستان دفاع كنند. والسلام.
منبع: روزنامه اعتماد 13 مرداد 1400 خورشیدی