تخت‌جمشید بی‌نصیب از سرباز هخامنشی
تخت‌جمشيد بي‌نصيب از حضور الواح گلي و سرديس سرباز هخامنشي
تخت‌جمشيد كه از نخستين آثاري است كه در فهرست ميراث جهاني به ثبت رسيد و از سال ۱۹۷۹ يكي از آثار ثبت‌شده ايران در ميراث جهاني يونسكو است طي سال‌هاي گذشته با عوامل مختلف جوي و فرسايشي همراه بوده و درعين حال بخش‌هاي وابسته به آن همواره مورد تعرض سوداگران گنج و آثار باستاني قرار گرفته‌اند. شيوع ويروس كرونا و محدود شدن رفت‌وآمدها نه تنها فعاليت كارگاه‌هاي مرمتي تخت‌جمشيد را محدود كرد بلكه شرايط را براي حضور سوداگران و تخريب آثار بيشتر كرد.
حميد فدايي؛ مدير پايگاه ميراث جهاني تخت‌جمشيد در گفت‌وگو با ايلنا درباره آخرين وضعيت اين ميراث باستاني گفت: فعاليت‌هاي حفاظتي ما در تخت‌جمشيد به‌طور مستمر ادامه دارد و اكنون يكي از كارگاه‌هاي مهم ما حفاظت و مرمت پايه ستون‌هاي كاخ صد ستون است. طي سال‌هاي گذشته تعدادي از پايه ستون‌هاي كاخ آپادانا مرمت و حفاظت شد. شواهد باقيمانده از بسياري از اين كاخ‌ها، همين پايه ستون‌ها و سرستون‌ها و درگاه‌ها هستند كه حفاظت و مرمت آنها اهميت زيادي دارد. كاخ صد ستون، صد پايه ستون منظم و البته فرسوده دارد كه طي سال‌هاي سال، آسيب‌هاي زيادي به آنها رسيده. طي دهه‌هاي قبل و پيش از انقلاب مرمت‌هايي صورت گرفته كه با روش‌ها و تكنيك‌هاي قبلي بوده كه الان مورد تاييد ما نيست. اكنون با روش‌ها و مواد جديد درصدد مرمت و حفاظت از اين پايه ستون‌ها هستيم. حدود يك سال گذشته تا امروز، ۱۰ پايه ستون از كاخ صد ستون مرمت شده كه حدود ۱۰ درصد از كاخ را دربرمي‌گيرد. درعين حال مرمت كاخ هديش، مرمت‌هاي اضطراري كه پيش مي‌آيد و ساير فعاليت‌ها در تخت‌جمشيد در جريان است. يكي ديگر از كارگاه‌هاي مرمت و حفاظتي ما در نقش شاپور ساساني در نقش رستم است. اين نقش در دهه‌هاي قبل حفاظت شده است. اين نقش يكي از مهم‌ترين نقش‌هاي ساساني در نقش رستم است كه بر سر آرامگاه داريوش بزرگ قرار دارد و از آنجايي كه كتيبه مهمي دارد درصدد مستندنگاري و آسيب‌نگاري آن هستيم. با توجه به آنكه كارگاه‌هاي مرمتي ما به صورت مستمر فعال است، مي‌توان گفت توازني درخصوص وضعيت مناسب مجموعه‌ها و كاخ‌هاي تخت‌جمشيد وجود دارد. در كاخ آپادانا كارگاه مرمت داير داشتيم، در كاخ صد ستون پايه ستون‌ها مرمت و يكي از درگاه‌هاي آن مرمت شد. در كاخ هديش نيز مرمت يكي از مهم‌ترين درگاه‌هاي سنگي آن همچنان پيگيري مي‌شود. در كاخ شورا و كاخ تچر دو كارگاه با حضور ايتاليايي‌ها دنبال شد. مي‌توان گفت مرمت و حفاظت در بخشي از هر يك از كاخ‌هاي مجموعه تخت‌جمشيد انجام شده. با اين وجود با توجه به مشكلات موجود و البته فرسايشي كه طي ۲۵۰۰ سال تاكنون اتفاق افتاده، در حوزه مرمت همچنان جاي كار زيادي وجود دارد. هرچند وزير جديد در بازديدي كه رييس‌جمهور از تخت‌جمشيد داشت تلاش كرد اما امور تخت‌جمشيد درحال حاضر با كمبود بودجه روبه‌رواست. اعتبارات استاني به تخت‌جمشيد تعلق نمي‌گيرد و نگاه ما به اعتبارات ستادي و ملي است.
منبع: روزنامه اعتماد 18 آذر 1400 خورشیدی