حق قانونی تحصیل برای کودکان خارجی
مهدی تقوی‌راد
درخصوص کودکان کار که بعضا هم خارجی بوده‌اند و در کشور اسلامی ما مشغول تکدی‌گری هستند متاسفانه شاهد هستیم برخلاف بیانیه‌های رسمی چند سالی است که سیاست‌های مربوط به تحصیل برای کودکان مهاجر غیرقانونی تغییر کرده و باعث محرومیت هزاران کودک از آموزش شده که برخلاف منویات رهبری است. ایشان در سال ۱۳۹۴ فرمودند هیچ دانش‌آموزی از هر ملیت و نژادی که باشد نباید از تحصیل باز بماند. اما شاهد هستیم که بعضا در بسیاری از موارد نسبت به ثبت‌نام در مدارس درخصوص این کودکان سخت‌گیری‌هایی اعمال شده و باعث می‌شود این عزیزان عملا از تحصیل باز بمانند هر چند که اولیای آنها به دلیل عدم رعایت مقررات قانونی و ورود غیرمجاز به حریم کشور ایران مستحق پیگیری هستند. از نظر قانونی والدین این کودکان محکوم هستند به ۳ ماه تا یک‌سال تعزیر و مجازات حبس. برابر ماده ۱۵ قانون ورود و اقامت اتباع خارجی به ایران مصوب ۱۳۱۰ مجلس شورای ملی و پس از آن اخراج از کشور. اما باید مداقه کرد که آیا کودکان این افراد که فاقد بلوغ جزایی هستند را نیز می‌توان به این مجازات‌ها محکوم کرد؟ پاسخ آن خیر است پس باید نسبت به آموزش این اقشار همت گماشت و این معضل اجتماعی را به نحوی مدیریت کرد. این موارد و نکات از نظر حقوقی مساله‌ای است دقیق و درست که باید به آن رسیدگی شود، اما در عین حال از نظر اسلامی و اخلاقی و انسانی نیز نباید گناه والدین را به حساب این کودکان منظور کرد و آنها را از فرصت زودگذر و مناسب یادگیری که در سنین طفولیت است، محروم کرد. مسلما در همین خصوص مسوولان نظام باید راهکاری درخصوص تسهیل در امر تحصیل این اقشار محروم و آسیب‌پذیر را سریعا مبذول دارند، زیرا در غیر این صورت تربیت غیراصولی کودکانی که ممکن است تن به هر گونه بزهی بدهند، باعث آسیب‌پذیری بیشتر جوامع اسلامی که این کودکان در آن رشد و نمو می‌کنند، خواهد شد. از نظر فقهی نیز احادیث و روایات زیادی درخصوص الزام مسوولان به پرداختن به امور آموزشی این کودکان وجود دارد و بر آن صحه می‌گذارد مانند حدیث مشهور پیامبر که می‌فرمایند: «طلب العلم فریضه علی کل مسلم» همان‌طور که بر مسلمان طلب علم فریضه‌ای است واجب در حکومت اسلامی هم فراهم کردن مقدمات تحصیل علم واجب است و ایضا شاهد دیگر نیز بر لزوم تسهیل در امر آموزش و پرورش این کودکان می‌توان به مساله جهل که در برابر علم مطرح شده است، اشاره کرد. در روایات اسلامی اشاره شده که برابر احادیث فقهی مسلمان نباید از جاهلان باشد و اینکه این کودکان اکنون به هر طریقی که وارد کشور عزیز اسلامی ما شده‌اند، مهمان ما هستند و باید این فرصت را مغتنم دانست و نسبت به تربیت و آموزش صحیح و دقیق آنها همت گماشته تا در آینده سفیران و مبلغان انقلاب اسلامی ما در کشورهای متبوع خود باشند.
حقوقدان و رییس کمیته آزمون
مدرسه عالی حقوق
منبع: روزنامه اعتماد 29 شهریور 1401 خورشیدی
