خداحافظ وکیل بی‌ادعا
نعمت احمدی درگذشت
حقوقدان و یار و همراه روزنامه‌نگاران
همراه با یادداشت‌هایی از: فیاض زاهد : نعمت عزیزم! بدرود محمد جلیلیان: دکتر نعمت احمدی حقوقدانی سختکوش
«دلم از موضوعات زیادی پره؛ دلم می‌خواهد ازم مصاحبه‌ها داشته باشی…» این جملات، عبارات آخرین پیامی است که نعمت احمدی قبل از حرکت به سمت مقصد نهایی خطاب به خبرنگار روزنامه اعتماد ارسال کرده است. روز و روزگاری که هر چند بیماری و عوارض جسمی، این حقوقدان و وکیل دادگستری و فعال اقتصادی را عذاب می‌داد، اما هنوز نگران مردم ایران و آینده کشوری بود که آرزوهای بسیاری برای رشد و توسعه و پیشرفتش داشت. هر بار که روزنامه‌نگار، شهروند یا فعال سیاسی با اتهامی مواجه می‌شد، این نعمت احمدی بود که پیگیر امور حقوقی پرونده‌اش می‌شد و راه و چاه را نشانش می‌داد. چهره‌ای که بسیاری از روزنامه‌نگاران، فعالان سیاسی و مطبوعاتی او در کنار چند نام دیگر پناه و ملجاء خود دانسته و در بزنگاه‌ها از راهنمایی‌ها و حمایت‌هایش بهره‌مند می‌شدند. دیروز اما ناگهان خبر رسید؛ «نعمت احمدی، حقوقدان و وکیل دادگستری پس از گذراندن دورهای نقاهت درگذشت.» برای بسیاری از روزنامه‌نگاران این خبر مانند پتکی بود که بر پیکره آنها وارد می‌شد. نعمت احمدی‌نسب متولد ۱۳۳۴ بود. او دانش‌آموخته حقوق و دکترای تاریخ بود و وکیل بسیاری از روزنامه‌نگاران در دهه ۷۰ و پرونده‌هایی همچون قتل‌های محفلی در کرمان بود. او در ماجرای «دادگاه متهمان پرونده کودتای مخملی»، وکالت فیاض زاهد (از اعضای ارشد حزب اعتماد ملی) و فیض‌الله عرب‌سرخی (از اعضای ارشد سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی) را به عهده داشت. احمدی، وکیل سید ابراهیم نبوی و سعید رضوی‌فقیه نیز بوده است.به خاطر همین پیگیری‌ها و انتقادات بود که هم پرونده وکالتش ابطال و هم از تدریس در دانشگاه اخراج شد. احمدی اما به‌‌رغم همه فشارها، تلاش کرد از طریق آگاهی‌بخشی عمومی مردم را متوجه حقوق و مطالبات خود کند. احمدی دارای فوق‌لیسانس حقوق و دکترای تاریخ، فروردین ۱۳۳۴ در زرند در خانواده‌ای کشاورز به دنیا آمد. با گذراندن دوره ابتدایی در شهر زرند برای ادامه تحصیل به کرمان رفت و در سال ۱۳۴۷ از دبیرستان شهاب کرمان دیپلم گرفت. او در سال ۱۳۵۰ وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۵۵ مدرک فوق‌لیسانس رشته حقوق گرفت. وی از سال ۱۳۵۶، کارآموزی خود را در تهران آغاز کرد. وی بعد از انقلاب وارد مقطع فوق‌لیسانس تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی شد و همین رشته را در سال ۱۳۷۲ با مدرک دکتری به پایان رساند. سپس در رشته تخصصی تاریخ و همین‌طور دروس تلفیقی دو رشته تاریخ و حقوق در دانشگاه امام جعفر صادق(ع) و دانشگاه آزاد اسلامی به تدریس پرداخت و از سال ۱۳۸۳ رسما وارد گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی و عضو هیات علمی این دانشگاه شد. وی در کنار تدریس و وکالت، سال‌ها با نشریات مختلف از جمله روزنامه‌های اعتماد، سلام، شرق، آرمان، اعتدال و هفته‌نامه ارزش همکاری داشته است. روحش آرام و یادش گرامی…
نعمت عزیزم! بدرود
فیاض زاهد
خبر تلخ را برادرم #فرامرز_ زاهد داد. #نعمت_احمدی_نسب، رفیق، همفکر، همراه، همکار دانشگاهی‌ام دار فانی را وداع کرد. راستش چهارشنبه قبل که به اتفاق دکتر #مجید_ رجبی به دیدارش رفته بودیم حسی ناخوشایند به من می‌گفت این آخرین دیدار است.
فردایش دوباره به بیمارستان آتیه رفتم اما ممنوع‌الملاقات شده بود. جمعه و شنبه هم با همسر فداکارشان در تماس بودم اما نعمت از پوشش دستگاه‌های احیا خارج نشده بود. من و نعمت دوستانی نزدیک بودیم. از سال ۸۵ عضو هیات علمی #تهران_مرکزی بودیم. من به خاطر او پس از اخراج از #دانشگاه_علامه و به اصرار #آیت‌الله_هاشمی_رفسنجانی به آن دانشگاه رفتم. نعمت علاوه بر تحصیل در رشته حقوق، در رشته تاریخ هم تحصیل‌کرده بود. شاگرد بزرگانی چون، باستانی پاریزی، عبدالحسین زرین‌کوب، زریاب خویی، احسان اشراقی، عبدالحسین نوایی، رضا شعبانی، احسان اشراقی… بود. استادی مسلم با حافظه‌ای مثال‌زدنی. بخش مهمی از زندگی علمی من با نعمت احمدی گره خورده است. ما پایان‌نامه‌های بسیاری را هدایت کردیم. بسیار سفر کردیم و خاطرات بسیاری را رقم زدیم. اما گمانم آن قامت استوار را دو حادثه بر زمین افکند. ممنوع‌التدریسی از دانشگاه و ممنوع‌الوکاله شدنش در سال قبل. چهارشنبه پیش که برای آخرین بار دیدمش، گفت: مرا تحقیر کردند! من و دکتر رجبی هر دو دلداری‌اش دادیم. من گفتم تو بزرگی و بزرگ‌تر شدی! دکتر رجبی گفت منتظریم چند واحد تدریس بگذاریم. به گمان خود می‌خواستیم به او روحیه بدهیم! او در حالی از دانشگاه کنار گذاشته شد که سالیانی دراز طول خواهد کشید تا شاید؛ شاید، استادی چون او تربیت و به جامعه علمی معرفی شود. نعمت وکیل مدافع بسیاری از فعالان سیاسی و روزنامه‌نگاران کشور بود. در حالی این کلمات را می‌نویسم که گویا در رویا می‌نگارم. رفتنش زود بود و خسارت‌بار. این رحلت جانسوز را به اساتید، روزنامه‌نگاران، جامعه حقوقدانان کشور، دانشجویانش و همسر نازنینش سهیلا و دخترانش راشا و راما تسلیت عرض می‌کنم.
دکتر نعمت احمدی حقوقدانی سختکوش
محمد جلیلیان
دکتر نعمت احمدی متولد ١٣۴۴ از شهر رفسنجان پس از سپری کردن قریب ٧٠ سال از عمر خود و گذراندن دورهای پر رنج و محنت نقاهت بیماری چشم از جهان بست. 1) شهرت قالب این وکیل تعلق فکری، ذهنی و تمایلات شدید به جبهه اصلاحات بوده و با پذیرش پرونده‌های اصلاح‌طلبان در حوزه‌های سیاسی، مطبوعاتی و روزنامه‌نگاران منظومه فکری خود را عملی ساخت . 2) در حوزه‌های اجتماعی نیز با اشتراک در این حوزه و مبارزه با این ناهنجاری‌ها و پذیرش پرونده‌های ملی و مشتهر، پرحاشیه، مسوولیت‌آور و بسیار دشوار که همراه با ناهنجاری‌ها اجتماعی اعم از قتل‌های محفلی در تهران و شهرستان‌های مختلف پذیرا بوده است. 3) این وکیل مقاوم و پرتلاش در ایام قضاوتم مراجعات فراوانی جهت تعقیب و پیگیری پرونده‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و مطبوعاتی داشت و این سرآغاز فصل روابط و شناخت عمیق از شخصیت وی بود. 4) در ایام وکالتم در پرونده‌های سیاسی، اجتماعی و مطبوعاتی فراوانی در یک مدار و یک جهت در مقام دفاع از موکلان قرار گرفتیم. تسلط عمیق وی با تاریخ سیاسی ایران و جهان، ارتباط عاطفی و وکالتی با مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی، علاقه‌مندی و اشتیاق و تعلق وی به جبهه وسیع اصلاحات در داخل ایران از وی شخصی صاحب‌نظر، مسلط، مقاوم و پایدار ساخته بود که دفاع هم‌اندیشان و همفکران خود با قامتی استوار و بدون مواجب مرسوم ساخته بود . 5) در حوزه‌های علوم سیاسی، تاریخ مطبوعات و پیچ‌های مهم تاریخ معاصر ایران صاحب‌نظری با قابلیت تحلیل بود. به مناسبت‌های مختلف ملی و جهانی به سبک و سیاق خود با قلمی شیوا، ساده و دقیق به تبیین دیدگاه‌های خود می‌پرداخت. جامعه سیاسی ایران امروز سوگوار فرزندی از تبار اصلاحگران و نیک‌اندیشان است و جامعه حقوقی ایران عزادار، وکیل و حقوقدان کرمانی‌تبار که بار بسیاری از مصلحان سیاسی، اجتماعی و مطبوعات ایران را با قامتی استوار و دردمندانه به دوش کشید. خداوند این مرد نیک‌اندیش، سترگ، مقاوم، سختکوش و صاحب‌نظر سرزمین کویر ایران را قرین رحمت بگرداند.
خداحافظ وکیل بی‌ادعا
سال‌های زیادی توی همین صفحه آخر، نعمت احمدی همراه ما بود. یادداشت‌هایش را با فکس و دست‌نویس می‌فرستاد یا گاهی تلفنی صحبت می‌کردیم. همراه همه روزنامه‌نگارها بود؛ چه وقتی تحلیل و یادداشت می‌خواستیم و چه در روزهای سخت و دردسرهای عجیب شغل روزنامه‌نگاری. اما ناگهان خبر بد روز جمعه شد؛ وقتی خبر رسید که فوت کرده. عصر جمعه نامش، نعمت احمدی، هشتگ مهم فضای مجازی شد و آنچه می‌خوانید منتخبی از نوشته‌هایی است که اکثرا روزنامه‌نگارها و فعالان سیاسی، درباره این مرد بزرگ، شریف و دلسوز نوشتند.
«نعمت احمدی که علاوه بر حقوق و تاریخ در کشاورزی هم شهره بود از میان ما رفت.آشنایی من با او از شنیدن مصاحبه‌هایش در دهه ۷۰ با رادیو بی‌بی‌سی شروع شد و در دوره فعالیت دانشجویی و دهه ۸۰ هم همیشه مورد لطف ایشان بودم و از هیچ کمکی فروگذار نمی‌کرد … خدایش بیامرزد و روحش شاد»، «از همان اولین‌باری که ١٩-١٨ سال قبل تلفنی با نعمت احمدی حرف زدم تا آخرین باری که همین اواخر رفتم تا احوالش را در بستر بیماری بپرسم، همواره دو خصوصیت داشت؛ رفیق بود و امیدوار. معتقد بود مچ سرطان ریه را هم می‌خواباند. می‌گفت برای بچه کویر زشت است به این راحتی تسلیم شود»، «نعمت احمدی، رفیق بی‌ادعایی بود که سال‌ها قبل بی‌آنکه حواسم به اطرافم باشد داوطلبانه در یک پرونده دستم را گرفت. در تماس‌های بعدی هربار با قدردانی من روبه‌رو شد، طوری رفتار می‌کرد که گویا هیچ کمکی نکرده.روحت شاد مرد بی‌ادعا»، «نقش #نعمت_احمدی در حمایت و دفاع داوطلبانه از روزنامه‌نگاران و فعالان سیاسی، خصوصا در دهه ٧٠ و دوران تاخت و تاز امثال سعید مرتضوی از یاد نخواهد رفت. او در جا افتادن وکالت داوطلبانه حقوق بشری نقش کم نظیری داشت. یادش گرامی»، «نعمت احمدی خیلی حیف بودی.عصر جمعه دلگیرتر شد با رفتن شما»، «دلمون گرفت آقای احمدی، دلمون خیلی گرفت»، «نعمت احمدی را به واقع از دست دادیم…چه نسلی… چه انسان‌هایی… چه تلاش‌هایی. حیف و هزاران حیف»، «از خبر درگذشت نعمت احمدی شوکه‌ام؛ این مرد شریف وکالت نمی‌کرد، پدرانه پیگیری پرونده می‌کرد.بی‌منت همراه و همدل خیلی از روزنامه‌نگاران و خبرنگاران بود، این مرد روزهای آخرش کم جفا ندید، اما گلایه نکرد»، «عزراییل شنید دکتر. نمی‌دونم چطوری از اندوه شنیدن خبر درگذشتتون بنویسم. خیلی چیزها به من یاد دادید. خیلی وقت‌ها از گذشته گپ زدیم و از تاریخ این کشوری که عاشقش بودید، گفتید و برای امروزش افسوس خوردید. همیشه برای من یک معلم دلسوز باقی خواهید ماند و چه جمعه غمگینی»، «نعمت احمدی بیشتر از وکیل بودن رفیق بود، استاد بود، می‌تونم بگم ما باز هم رفیق از دست دادیم …حیف اون کوه تجربه و خاطره، روحش شاد و یادش گرامی»، «عجب داستانی دارد این زندگی …کشاورز و کشاورز‌زاده حقوقدانی که یک عمر برای استیلای حقوق مردم از پای ننشست، اما امروز در برابر بیماری سرطان تسلیم شد. به خانواده و جامعه وکلا تسلیت می‌گویم و روحش شاد»، «نعمت احمدی، وکیل و حقوقدان از دنیا رفت، آقای احمدی اخیرا در موج اخراج اساتید دانشگاه از تدریس منع شده بود»، «اولین و آخرین باری که نعمت احمدی را ملاقات کردم 10 اسفند بود. وکیل شجاعی که از دانشگاه اخراج شد، پروانه وکالتش را باطل کردند و باز هم حرفش را زد. چند روز پیش برای کار جدیدم با او تماس گرفتم و برایش پیام گذاشتم. اما پاسخ نداد. پس اینجا برایش می‌نویسم: «خداحافظ آقای احمدی»، «نعمت احمدی از چهره‌های ماندگار عرصه وکالت و از پیشکسوتان دفاع از حقوق بشر بود که بدون هیچ چشمداشتی با جسارت و شهامتی کم‌نظیر در دفاع از زندانیان امنیتی، پیشگام بود.روانش شاد باد»، «وکیل مدافعِ شجاعِ زندانیان سیاسی رفت. در روزگاری که ویرانه قضا از خلخالی تا صلواتی به خود دید، صندلی وکالت از تابنده تا او، مزّین به چهره‌هایی درخشان از شرافت و کرامتِ ایرانی بود. روحِ دردمندت شاد آقای وکیل! باشد که آرام گیری! آمین»، «او در این سال‌ها پرونده وکالت بسیاری از روزنامه‌نگاران را برعهده گرفت و هزینه‌های سنگینی بابت دفاع از روزنامه‌نگاران پرداخت کرد»، «در پرونده بازداشت‌های۸2-۸1 وکیلم بود، وقتی سال ۸۴ پیش قاضی حداد حس «خسرو گلسرخی» بهم دست داده بود مدام به پایم می‌زد که آرام‌تر! وقتی آمدیم بیرون دعوایم کرد که «پسر دادگاه غیرعلنی انقلاب جای این‌گونه بلبل زبانی‌ها نیست»، راست هم می‌گفت خدایش بیامرزد که نیک‌بین و نیک‌خواه بود» و «ساعت 16 است و کم‌کم باورم می‌شد که امروز – خدا راشکر، گوش شیطان کر- بی‌هیچ خبر و حادثه و فاجعه اندوه‌آور و جانگداز به شام می‌رسد که خبر رفتن نعمت احمدی رسید. هیهات! هیهات! از این محال‌اندیشی. روان پاکش در مینوی برین شاد و آسوده؛ یادش گرامی! شریف انسان‌دوست و راد و آزاده بود».
منبع: روزنامه اعتماد 1 مهر 1402 خورشیدی
