نشست دیرهنگام و پرحاشیه رئیسی با احزاب
دومين نشست رييسي با فعالان سياسي و دبيران كل احزاب با حاشيه‌هاي بسيار برگزار شد
انتقاد از قانون جديد انتخابات
فعالان سياسي اصلاح‌طلب خواستار لغو قانون جديد انتخابات شدند
گروه سياسي
در فاصله كمتر از دو ماه مانده به موعد رسمي انتخابات اسفندماه 1402، دومين نشست دولت سيزدهم با دبيران كل احزاب و فعالان سياسي برگزار شد. نشستي كه بسياري از فعالان سياسي معتقد بودند بايد بسيار زودتر و در ماه‌هاي ابتدايي سال برگزار مي‌شد. اين درحالي است كه رهبر معظم انقلاب در نخستين روزهاي سال جديد خورشيدي و در مهم‌ترين سخنراني خود به اهميت مقوله مشاركت در انتخابات اشاره كرده و از متوليان و مردم خواسته بود، تدابير لازم براي برگزاري انتخاباتي پرشور را فراهم سازند. دولت اما بدون توجه به اين تذكارها، روزها، هفته‌ها و ماه‌هاي سال 1402را يكي پس از ديگري پشت سر گذاشت بدون اينكه اقدامي براي بهبود شاخص‌هاي مشاركت در انتخابات انجام داده باشد تا نهايتا در فاصله چند روز مانده به موعد نهايي بررسي صلاحيت‌ها اين نشست را برگزار كند.
در واقع دولت نه تنها اقدامي براي بهبود ساختارهاي مشاركتي در انتخابات نكرد، بلكه با انتخاب هيات‌هاي اجرايي خاصي كه رويكردهاي جناحي را به رويكردهاي ملي ارجح مي‌دانستند، زمينه ردصلاحيت‌هاي گسترده گروه‌هاي ميانه‌رو و اصلاح‌طلب را در انتخابات فراهم ساخت. كار به جايي رسيد كه رهبر معظم انقلاب در 25 آبان ماه ديدارهاي جداگانه‌اي با اعضاي شوراي نگهبان برگزار كردند و از ضرورت اتخاذ تدابير لازم براي افزايش مشاركت در انتخابات سخن گفتند. نهايتا در فاصله كمتر از 2ماه مانده به موعد رسمي انتخابات نه از حال و هواي انتخابات و مشاركت ميان گروه‌هاي سياسي و احزاب خبري است و نه نشانه‌هاي اقبال افكار عمومي به انتخابات هويداست.
در چنين شرايطي است كه معاون سياسي وزارت كشور از جانب رييس‌جمهور، دعوتنامه‌اي براي برخي دبيران كل احزاب و فعالان سياسي از جناح‌هاي مختلف ارسال مي‌كند. اما اغلب چهره‌هاي اصلاح‌طلب در اين نشست نسبت به قانون جديد انتخابات به عنوان يك نقشه راه ضد مشاركتي انتقادات جدي وارد ساختند و از رييس‌جمهور خواستند آن را كنار بگذارد. برخي ديگر از چهره‌هاي اصلاح‌طلب مانند حسين مرعشي هم باتوجه به اين واقعيت كه مردم نسبت به ظهور مفاسدي از جنس مفاسد چاي دبش حساسيت‌هاي بسياري دارند، خواستار بررسي و برخورد با اين نوع مفاسد شد. الياس حضرتي اما ضمن نگارش يادداشتي اختصاصي، اين نشست را دير ارزيابي كرد.
محسن هاشمي:
اين جلسات بيشتر جنبه تشريفاتي دارد
نه كاربردي
محسن هاشمي‌رفسنجاني، رييس شوراي مركزي حزب كارگزاران سازندگي با اشاره به جلسه روز گذشته فعالان سياسي و حزبي با رييس‌جمهور گفت: به نظرم نفس برگزاري اين جلسه خوب بود و چنين جلساتي پيش از آنكه جلسه كاري باشد، جلسه تاليف قلوب بود.
به گزارش تسنيم، وي با بيان اينكه، برگزاري جلسه با فعالان سياسي بايد مدام باشد، در نقد اينكه جلسه رييس‌جمهور با فعالان حزبي سالي يك‌بار برگزار مي‌شود، گفت: به نظر مي‌رسد اين جلسات بيشتر جنبه تشريفاتي دارد نه كاربردي. گرچه نفس برگزاري اين جلسه خوب بود، اما اينكه سالي يك‌بار 50 نفر را دور هم جمع كنند و بگويند هر كس سه دقيقه صحبت كند، درست نيست. اگر وقت بيشتر بود، من پاورپوينت مي‌آوردم و استدلالي صحبت مي‌كردم، اما در آن زمان كوتاه نمي‌شد حرف خاصي زد.
هاشمي گفت: به نظرم بايد از همه گروه‌ها دعوت كنند و جاي هيچ گروهي خالي نباشد و اينكه يك جلسه كامل براي اصلاح‌طلبان باشد و يك جلسه هم براي اصولگرايان. يعني براي هر گروهي يك جلسه مخصوص برگزار شود.
اما ايرنا ارگان رسانه‌اي دولت سيزدهم گزارش خود را از نشست ديروز اين‌گونه آغاز مي‌كند: «سيد ابراهيم رييسي» براي دومين بار پس از روي كار آمدن دولتش ميزبان سران احزاب و فعالان سياسي كشور بود. اولين نشست وي با فعالان سياسي در بهار (ارديبهشت) ۱۴۰۱ و در آخرين روزهاي ماه مبارك رمضان برگزار شد و اكنون دومين نشست در يك شب نيمه سرد زمستاني؛ نشستي داغ و در برخي لحظات پرتنش با حضور ۵۰ فعال سياسي از تمامي طيف‌هاي سياسي كشور كه محور اصلي آن انتخابات اسفند ۱۴۰۲ بود. اين نشست كه قرار بود ۹۰ دقيقه باشد، ۱۸۰دقيقه طول كشيد و ۲۵ نفر از ميهمانان نيز سخنراني كردند.
ميهمانان از اصلاح‌طلب، اصولگرا و اعتدالي يك به يك وارد سالن شهيد بهشتي نهاد رياست‌جمهوري مي‌شدند و پيش از ورود رييس‌جمهور با يكديگر مشغول خوش و بش بودند؛ برخي به گرمي با رقباي جناحي‌شان سلام و عليك مي‌كردند و برخي نيز واكنش‌هايي سرد نسبت به يكديگر داشتند. از اصلاح‌طلبان افرادي نظير «مجيد انصاري، محمدعلي ابطحي، جواد امام، محمد هاشمي، حسين مرعشي، محسن هاشمي، محمد قوچاني، الياس حضرتي، مسعود پزشكيان و…»، از اصولگرايان «غلامعلي حدادعادل، مرتضي آقاتهراني، صادق محصولي، حميد رسايي، محمدرضا باهنر، اسدالله بادامچيان، مالك شريعتي، سيدنظام موسوي و…» و از اعتداليون نيز «محمدباقر نوبخت، علي ربيعي، علي مطهري، قدرت‌الله حشمتيان و…» در اين نشست حضور داشتند.
مجري جلسه «سيد محمدتقي شاهچراغي»، معاون سياسي وزير كشور بود كه پيش از ورود رييس‌جمهور ميكروفن خود را روشن كرد و ضمن خيرمقدم، از ميهمانان خواست آنهايي كه تمايل به سخنراني در اين جلسه دارند، اعلام كنند. سياسيون حاضر در جلسه نيز از «مجيد انصاري» گرفته تا «مالك شريعتي»، نماينده تهران دست‌هاي خود را بلند كردند تا نام‌شان در ليست سخنرانان اين نشست نوشته شود. ساعت 19:30 بود كه رييسي وارد سالن شد و جلسه با قرائت قرآن كار خود را آغاز كرد. «احمد وحيدي»، وزير كشور نيز در اين جلسه حاضر بود و در صدر جلسه به همراه «غلامعلي حدادعادل» در سمت راست رييس‌جمهور نشسته بود و «مجيد انصاري» و «مرتضي آقاتهراني» نيز در سمت چپ رييسي.
پيشنهاد «مجيد انصاري»
براي لغو قانون انتخابات
«قانون جديد انتخابات را لغو كنيد.» اين درخواستي است كه مجيد انصاري، عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام در ديدار با رييسي مطرح مي‌كند. قانوني كه از زمان ابلاغ دامنه وسيعي از انتقادات و ايرادات بر آن وارد شده و از سوي اساتيد دانشگاهي و تحليلگران به عنوان يكي از دلايل اصلي كاهش مشاركت در انتخابات تحليل شده است. پيشنهاد «مجيد انصاري» را برخي ديگر از اصلاح‌طلبان نظير «حسين مرعشي، مصطفي كواكبيان، جواد امام و محمدعلي وكيلي» نيز تكرار كردند.
اما «مالك شريعتي»، نماينده مردم تهران در بخشي از سخنان خود در پاسخ به انصاري گفت: «مجلس يازدهم در اصلاحات قانون انتخابات با پر كردن چند خلأ قانوني، فرصت خوبي براي بررسي صلاحيت كانديداها فراهم كرده است. هيچ رويه غيرقانوني در اصلاحات اخير وجود ندارد، ارايه مستندات توسط شوراي نگهبان نيز قانوني شده است. اينكه بگوييم ما قانون را قبول نداريم، محل اعتنا نيست.» شريعتي در ادامه، عدم ثبت‌نام اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس دوازدهم را پروژه سياسي جريان اصلاحات توصيف كرد كه با واكنش «حسين مرعشي»، دبيركل حزب كارگزاران سازندگي همراه شد. مرعشي به شريعتي گفت: «عدم ثبت‌نام‌ها براي شما كه بد نشد!» «مصطفي كواكبيان» نيز در اعتراض به شريعتي فرياد زد: «من كه در انتخابات ثبت‌نام نكردم چه بازي سياسي مي‌توانم داشته باشم؟»
«محمدعلي وكيلي»، نماينده سابق مجلس نيز علاوه بر تكرار پيشنهاد مجيد انصاري، تصويب قانون انتخابات در مجلس يازدهم را نوعي بدعت توصيف كرد كه «مالك شريعتي» در واكنش به او گفت: «آقاي وكيلي! شما خودتان نماينده مجلس بوديد؛ اينكه قانون را بدعت بدانيم سخن زشتي است.»
در ديگر سو غلامعلي حدادعادل در بخشي از سخنان خود در اين نشست به پيشنهاد مجيد انصاري واكنش نشان داد و گفت: «اگر پيش‌ثبت‌نام بد است براي هر دو جناح بد است. چرا بايد قانون را لغو كنند؟ اينكه ما قانوني كه تصويب شده و شوراي نگهبان نيز تاييد كرده را لغو كنيم، آثار خيلي بدي خواهد شد. عدم ثبت‌نام در انتخابات را گردن قانون و شوراي نگهبان نيندازيد. در انتخابات مجلس ششم، شوراي نگهبان آسان گرفت و ورود همه را آزاد گذاشت، اما بيشترين حجم تخريب‌ها عليه شوراي نگهبان در همان مجلس بود.» در اين ميان «مصطفي كواكبيان» در اعتراض به سخنان حدادعادل با صدايي بلند گفت: «اصولگرايان هم در خانه احزاب به اين قانون اعتراض دارند.» پس از پايان نشست و هنگام صرف شام «مالك شريعتي» و «مجيد انصاري» درخصوص پيشنهاد لغو قانون انتخابات و مباحث مربوط به آن به بحث و تبادل‌نظر پرداختند و مجيد انصاري دقايقي را نيز با حدادعادل در اين خصوص وارد گفت‌وگو شد.
اما دومين سخنران اين نشست «زهره الهيان»، نماينده مردم تهران در مجلس بود. او از مشكلات پيش پاي احزاب سخن گفت و تاكيد كرد: «احزاب توانايي گرم كردن تنور انتخابات را ندارند، زيرا براي گرفتن حتي يك سالن مشكل دارند.» يكي از حواشي سخنراني الهيان استفاده از دو كلمه «شيفت» و «بايكوت» در سخنانش بود كه هر دو بار به دليل استفاده از اين كلمات با خنده از حدادعادل (به عنوان رييس فرهنگستان زبان و ادبيات فارسي) عذرخواهي كرد.
نشستي كه خيلي دير برگزار شد
«مسعود پزشكيان»، نماينده مردم تبريز به عنوان سومين سخنران اين نشست، با تاكيد بر اينكه «بايد اين جلسه را قبل از اعلام نتايج هيات‌هاي اجرايي انتخابات برگزار مي‌كرديد» خطاب به رييس‌جمهور گفت: «اگر جاي دولت بودم از برخي‌ها خواهش مي‌كردم كه ثبت‌نام كنند نه اينكه براي كساني كه آمدند، پرونده درست كنم.» پزشكيان در سخنان خود مدعي شد كه «عمل دولت خلاف فرمايش رهبر معظم انقلاب مبني بر افزايش ميزان مشاركت در انتخابات است، چراكه هيات‌هاي اجرايي كاري كردند كه انتخابات پرشور نشود.»
در ادامه جلسه «اسدالله بادامچيان»، دبيركل حزب موتلفه اسلامي به عنوان چهارمين سخنران گفت: «دوستان همه مسائل را در انتخابات مي‌بينند در حالي كه آنچه مدنظر رهبر معظم انقلاب قرار دارد، ايجاد تحول در كشور است.» بادامچيان خطاب به رييسي گفت: «همان‌طور كه در روابط بين‌الملل ايجاد تحول كرديد، در مسائل داخلي هم تحول ايجاد كنيد. وزيري كه نمي‌تواند تحول ايجاد كند را تغيير دهيد.» يكي از مطالب جالب توجه دبيركل موتلفه اسلامي در اين نشست، انتقاد از دولت به دليل فشار به طلافروشان براي ثبت‌نام در سامانه موديان و پلمب برخي عطاري‌ها بود؛ بادامچيان اين اقدام دولت را نوعي «نارضايتي‌تراشي» توصيف كرد.
يكي ديگر از سخنرانان اين نشست «علي مطهري» بود. او به سياق خود ضمن يادآوري وظايف رييس‌جمهور در قانون اساسي، خطاب به رييسي گفت: «رييس‌جمهور در نحوه بررسي صلاحيت‌ها بايد اخطار قانون اساسي بدهد.» مطهري مشاركت مردم در انتخابات اسفند ۱۴۰۲ را ضعيف پيش‌بيني كرد و علت ضعف در اين زمينه را «تورم» و «گراني» دانست.
«مصطفي كواكبيان»، دبيركل حزب مردم‌سالاري كه همه او را با صداي رسا و بلندش مي‌شناسند، از جمله ميهمانان فعال اين نشست بود و واكنش‌هاي متعددي به سخنان ديگر چهره‌هاي سياسي نشان مي‌داد. او در سخنان خود وزير كشور را «سردار وحيدي» خطاب مي‌كرد و در انتقاد از او به رييس‌جمهور گفت: «آقاي وزير كشور بعد از سخنراني رهبر معظم انقلاب [در جمع مردم كرمان و خوزستان] به گونه‌اي سخن گفت كه گويي قرار نيست اتفاق جديدي در حوزه مشاركت بيفتد. اين چه قانوني است كه ۸ هزار نفر را ردصلاحيت كرديد؟» كواكبيان همچنين از رييس‌جمهور براي حضور در يك همايش سياسي در اواخر دي‌ماه دعوت به عمل آورد و با خنده خطاب به رييسي گفت: «شما تشريف بياوريد، ما سعي مي‌كنيم بچه مثبت باشيم.»
«حسين الله‌كرم» نيز در اين نشست سخنان خود را با كنايه به اصلاح‌طلبان آغاز كرد و گفت: «آنهايي كه مدعي هستند اگر افزايش مشاركت داشته باشيم ما پيروز خواهيم شد، ادعاي غلطي مطرح مي‌كنند. ما دو سال است حزبي را با جمعيت بالا و با محوريت روستاها و محلات تاسيس كرديم آن وقت برخي دبيران كل احزابي كه تعداد كل جمعيت حزب‌شان تنها در يك فولكس‌واگن جا مي‌شوند، در اين نشست به جاي پبشنهادات مفيد، فقط راهكارهاي جناحي مطرح مي‌كنند.» الله‌كرم در اين جلسه تاكيد كرد كه «مجلس و دولت بايد آموزش‌هاي سياسي ببينند.»
«محمدباقر نوبخت» به عنوان دبيركل حزب اعتدال و توسعه نيز يكي از ميهمانان خاص اين نشست بود. رنگ سخنان او درخصوص انتخابات مجلس دوازدهم متناسب با مسووليت‌هايي كه تاكنون داشته، بيشتر حول مباحث اقتصادي بود. او از آخرين آمار مركز آمار ايران از تورم آذرماه سخن گفت و با اشاره به اينكه «مردم در فشار اقتصادي شديدي قرار دارند»، گفت: «رشد حقوق بازنشستگان به ميزان ۱۸درصد نسبت به تورم بالاي ۴۰درصد متوازن نيست و اين مساله ايجاد نارضايتي و كاهش مشاركت در انتخابات مي‌كند.» راهكار نوبخت براي اثرگذاري مثبت بر ميزان مشاركت در انتخابات مجلس دوازدهم اين بود كه «جبران كاهش قدرت خريد مي‌تواند نارضايتي در سطح جامعه را كاهش دهد.»
«علي ربيعي»، سخنگوي دولت روحاني از جمله ميهمانان اين نشست بود كه سخنان و واكنش‌هاي خاصي مطرح كرد تا جايي كه «محمد قوچاني» پس از پايان نشست ربيعي را در آغوش كشيد و گفت: «آقاي دكتر! خيلي عالي بود.» او ابتدا خطاب به رييس‌جمهور گفت: «تلخ‌زبانان را بيشتر دور خود جمع كنيد، زيرا شكرافشانان در همه دولت‌ها هستند.» ربيعي سپس خبر اخراج اساتيد در دانشگاه‌ها را اعلام کرد و گفت: «مدام اساتيد دانشگاه‌ها را اخراج مي‌كنيد، اما وزير علوم شما تكذيب مي‌كند.» ربيعي در ادامه خطاب به رييسي گفت: دوستان شما حاضر نيستند به امريكا فحش بدهند و علت را در جاهاي ديگر جست‌وجو مي‌كنند.» او تاكيد كرد: «ما مي‌خواهيم دولت شما موفق شود؛ حتي اصلاح‌طلبان هم همين را مي‌خواهند.»
«محسن هاشمي‌رفسنجاني» به عنوان رييس شوراي مركزي حزب كارگزاران سازندگي نيز يكي ديگر از سخنرانان بود كه سخنانش با واكنش برخي حضار روبه‌رو شد. هاشمي بزرگ‌ترين دشمن جامعه را «فقر» دانست و با ذكر خاطره‌اي از مرحوم هاشمي‌رفسنجاني گفت: «مرحوم پدرم به همراه شهيد باهنر در سال ۴۶ بنياد رفاه را راه‌اندازي كردند؛ اين يعني براي مبارزين انقلاب هم مساله رفاه حايز اهميت بوده است.» اما «صادق محصولي»، دبيركل جبهه پايداري در بخشي از سخنان خود به اظهارات محسن هاشمي اشاره كرد و در اعتراض به او گفت: «جالب است كه شما از فقر صحبت مي‌كنيد، در دوران حاكميت شما بود كه مي‌گفتيد لازمه پيشرفت كشور اين است كه مردم فقير زير چرخ‌هاي توسعه له بشوند.»
به اتمام رساندن پرونده‌هاي فسادي همچون پرونده چاي دبش
«حسين مرعشي»، دبيركل حزب كارگزاران سازندگي نيز يكي از راهكارهاي فوري و عملياتي براي افزايش ميزان مشاركت مردم در انتخابات مجلس را «به اتمام رساندن پرونده‌هاي فسادي همچون پرونده چاي دبش» عنوان كرد. او همچنين با تكرار پيشنهاد «مجيد انصاري» مبني بر لغو قانون انتخابات گفت: «ماجراي پيش‌ثبت‌نام يك گناه بزرگي بود كه به پاي مجلس يازدهم نوشته شد. اين مجلس هرگز نمي‌تواند به چنين قانوني افتخار كند.»
«قدرت‌الله حشمتيان»، رييس خانه احزاب از ديگر سخنرانان اين نشست بود. او در ابتداي سخن ياد و خاطره شهيد حاج قاسم سليماني را گرامي داشت كه در اين ميان «محسن هاشمي» سخنانش را با خنده قطع كرد و گفت: «و همچنين ياد و خاطره آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني!» حشمتيان با گلايه از وضعيت احزاب در كشور گفت: «آقاي رييس‌جمهور! منزل شعبان بي‌مخ [در چهارراه ابوسعيد] را به خانه احزاب دادند. فكري براي احزاب بكنيد. اگر مي‌خواهيد مردم را پاي صندوق بياوريد، به احزاب توجه كنيد.» رييسي نيز در واكنش به مطالبه حشمتيان خطاب به وزير كشور گفت: «پيرو درخواست آقاي حشمتيان، يك جاي خوب براي خانه احزاب در نظر بگيريد.»
ردپاي تصميمات دولت در بروز مشكلات
اما آغاز تنش و تشنج در نشست رييس‌جمهور با فعالان سياسي زماني بود كه «صادق محصولي»، دبيركل جبهه پايداري سخنان خود را آغاز كرد. زماني كه او گفت: «مردم حال و روز خوبي ندارند، اما اين نااميدي را چه كساني ايجاد كردند و چه كساني امروز همين نااميدي را به جامعه تزريق مي‌كنند؟ دوستاني كه در دولت قبل مسووليت داشتند چرا نمي‌گويند چه باري بر دوش اين دولت گذاشتند؟»
محصولي در ادامه اظهاراتي را مطرح كرد كه سرآغاز تنش در جلسه بود. او گفت: «تحريم‌ها از فتنه ۸۸ شروع شد. مشاركت در آن انتخابات ۸۵ درصد بود، اما با آن انتخابات چه كردند؟ انتخابات ۸۸ تنها انتخاباتي بود كه نتايج آن صندوق به صندوق اعلام شد، اما عده‌اي مدعي تقلب ۱۱ ميليوني در آن شدند.» وقتي مجري جلسه تذكر پايان وقت را به محصولي داد، او گفت: «اجازه بدهيد يك جمله ديگر بگويم»؛ اما در اين ميان «حسين مرعشي» سخنان محصولي را قطع كرد و گفت: «همان ۸۵ درصد را كه گفتيد، كافي بود. فتنه ۸۸ فتنه احمدي‌نژاد بود.»، سپس «مصطفي كواكبيان» خطاب به محصولي گفت: «از احمدي‌نژاد هم سخن مي‌گفتيد». «علي ربيعي» هم با قطع دوباره سخنان محصولي ميكروفن خود را روشن كرد و گفت: «من آدم بي‌ادبي نيستم كه مانع سخنان ديگران شوم، اما آقاي محصولي! روز انتخابات ۸۸، مهندس موسوي من را نزد شما فرستاد اما شما با اينكه وقت داده بوديد من را به دفترتان راه نداديد.» در ديگر سوي جلسه «جواد امام»، سخنگوي جبهه اصلاحات با صدايي بلند و با حالتي عصباني سخناني را درخصوص زمان پايان راي‌گيري خطاب به محصولي بيان كرد و موجب تشنج در جلسه شد. سپس رييس‌جمهور ميكروفن خود را روشن كرد و گفت: «اجازه دهيد مباحث به شيوه قبل ادامه پيدا كند و اگر بخواهيد درخصوص اين موضوع مصداقي صحبت كنيد، نتيجه‌اي ندارد.» در اين ميان «محمدعلي ابطحي» وارد بحث شد و گفت: «چرا جلسه متشنج شد؟» كه رييسي از او خواست سخنان خود را آغاز و جلسه را از تشنج خارج كند. «محمدعلي وكيلي» نيز در واكنش به سخنان محصولي گفت: «آقاي محصولي! شما بايد اين بحث را در جلسات احزاب و خانه احزاب مطرح كنيد؛ جاي اين مباحث در اين جلسه نيست.»
واكنش‌ها به عدم دعوت از رييس جبهه اصلاحات
يكي از حواشي پررنگ اين نشست، نوع واكنش‌ها و سخنان «جواد امام»، سخنگوي جبهه اصلاحات ايران بود. او علاوه بر واكنش تندي كه به محصولي داشت، در ميانه جلسه خطاب به مجري (معاون سياسي وزير كشور) گفت: «اگر وقت نمي‌دهيد كه صحبت كنيم، به حضورتان زحمت ندهيم و جلسه را ترك كنيم.» در اين ميان يكي از حاضرين در واكنش به اظهارات امام گفت: «كمي حوصله كنيد! وقت شما هم مي‌رسد.»
«جواد امام» در نوبت سخنراني خود از دعوت نشدن «آذر منصوري»، رييس جبهه اصلاحات به اين جلسه انتقاد كرد و سخنانش را از روي كاغذ خواند؛ به نظر مي‌رسيد سخنان او بيانيه‌اي از سوي «جبهه اصلاحات ايران» بود كه امام به نمايندگي در نشست با رييس‌جمهور قرائت كرد. او در اين سخنان «نشست رييس‌جمهور با فعالان سياسي را نشستي نمايشي خواند كه به ميزان مشاركت در انتخابات اسفندماه هيچ كمكي نمي‌كند.» در اين ميان «سيدنظام‌الدين موسوي»، نماينده مردم تهران در مجلس در اعتراض به امام گفت: «شما به جمع حاضر توهين مي‌كنيد، اگر اين نشست نمايشي است شما چرا حضور يافتيد؟»
«حميد رسايي» نيز بيست و دومين سخنران اين جلسه بود. او با تاكيد بر اينكه «افزايش مشاركت يك‌شبه ايجاد نمي‌شود» خطاب به رييسي گفت: «شما در كنار مردم هستيد و همين منش شما باعث افزايش مشاركت خواهد شد. شما خط قرمز نداريد و نمي‌گوييد كسي حق ندارد نزديك فلاني و بهماني شود؛ اين رفتار قطعا ايجاد اميد مي‌كند. مديريت شما كارتابلي نيست و جمعه‌ها از برخي اتفاقات كشور با خبر نمي‌شويد.»
آخرين سخنران پيش از رييس‌جمهور، «غلامعلي حدادعادل» بود. او مستند به يك نظرسنجي، مانع اصلي حضور مردم در انتخابات را مشكلات اقتصادي عنوان كرد نه ردصلاحيت‌ها. حدادعادل با طرح اين سوال از اصلاح‌طلبان گفت: «چقدر از اقدامات مثبت دولت را منعكس كرديد و چقدر به سياه‌نمايي پرداختيد؟ اگر نقد مي‌كنيد، كارهاي مثبت را هم بگوييد.»
رييس‌جمهور: آستانه تحمل ما براي شنيدن انتقاد بالاست
پايان بخش دومين نشست فعالان سياسي با رييس‌جمهور در دولت سيزدهم، سخنراني رييسي بود. او در ابتداي سخن از مرحوم هاشمي‌رفسنجاني ياد كرد كه با استقبال و چهره گشاده محسن هاشمي‌رفسنجاني همراه شد. رييس‌جمهور با ذكر خاطره‌اي از اولين سفر خود به نيويورك، به سخنان يكي از ايرانيان مقيم امريكا اشاره كرد و گفت: يك جوان ايراني در نيويورك به بنده گفت: «من به شما راي دادم، اما وقتي خبر تخلف ۹۲ هزار ميليارد توماني را مي‌شنوم، سرخورده مي‌شوم.» رييس‌جمهور سپس تاكيد كرد: «من نمي‌توانستم در آن جلسه به اين جوان بگويم كه اين عدد مربوط به اين دولت نيست و مربوط به دولت‌هاي قبلي است، زيرا وظيفه همه ما باز كردن گره ذهني جوانان است نه كور كردن آن.» رييسي سپس خطاب به محمدباقر نوبخت گفت: «آقاي نوبخت بهتر به ياد دارند كه زماني آقاي روحاني مي‌گفت خدا را شكر كنيد كه ما جلوي قحطي را گرفتيم.» رييس‌جمهور در ادامه با تاكيد بر اينكه «وظيفه همه ما حفظ نظام است»، گفت: «در اغتشاشات سال گذشته به هيچ يك از احزاب و سياسيون از اصلاح‌طلب و اصولگرا رحم نكردند و هر كسي كه در داخل نظام بود را مورد هتك قرار دادند.» رييسي آستانه تحمل دولت سيزدهم در مقابل انتقادات را بالا توصيف كرد و گفت: «برخي روزنامه‌ها اگر هر روز دولت را نزنند، روزشان شب نمي‌شود، اما ما شكايتي نكرديم. اما يكي از ايرانيان مقيم امريكا به من مي‌گفت برخي روزنامه‌ها و رسانه‌ها در ايران همانند بي‌بي‌سي خبر و تيتر مي‌زنند؛ گويي مي‌خواهند ريشه نظام را خشك كنند.»
غلامعلي حدادعادل در پايان سخنان رييسي از وي درخواست كرد كه يك عكس يادگاري با سران احزاب و فعالان سياسي بگيرد. تعداد افراد آنچنان زياد بود كه عكاسان براي جا دادن همه افراد در قاب مجبور شدند چندبار آنها را جابه‌جا كنند و نهايتا رييس‌جمهور در كنار ساير فعالان سياسي شام خود را صرف كرد و به نشانه احترام جاي خود را به «محمد هاشمي» داد و در صندلي كناري او نشست.
الياس حضرتي محتواي نشست رييس‌جمهور با فعالان سياسي و دبيران كل احزاب را تشريح مي‌كند
دعوت ديرهنگام پاستور
رييسي اعلام كرد در انتخابات اصل بر صلاحيت افراد است
جلسه مشترك رييس‌جمهور و دبيران كل احزاب به دعوت رييس‌جمهور از طريق وزارت كشور برگزار شد. گروهي از دبيران كل احزاب و فعالان سياسي از هر دو جناح اصولگرا و اصلاح‌طلب در اين نشست حضور پيدا كرده و برخي به بيان ديدگاه‌هاي خود پرداختند. در اين ميان برخي چهره‌هاي اصلاح‌طلب مدعو به دلايل مختلف از جمله سفر حضور پيدا نكردند، ضمن اينكه چهره‌هاي ديگري چون آذر منصوري هم اساسا براي حضور در اين نشست دعوت نشده بودند كه اين رويكرد، با اعتراض، انتقاد و گلايه برخي حضار مواجه شد. از مجموعه گروه‌هاي اصلاح‌طلب و ميانه‌رو، چهره‌هايي چون مجيد انصاري، محمدباقر نوبخت، محمدعلي ابطحي، علي ربيعي، محمد هاشمي، محسن هاشمي، مسعود پزشكيان، وكيلي، حسين مرعشي، علي مطهري، محمد قوچاني، حشمتيان، جواد امام، بنده (الياس حضرتي)، كواكبيان ، محمد رئوف قادری ، محمو… و از گروه‌هاي اصولگرا هم افرادي چون غلامعلي حدادعادل، بادامچيان، آقاتهراني، صادق محصولي، بوربور، افشار، حسين‌الله‌كرم، سيدنظام موسوي، مالك شريعتي، زهره الهيان، فاطمه قاسم‌پور، حميد رسايي، زريبافان و… در اين نشست حضور داشتند. اسامي افراد قبلا توسط معاون سياسي وزارت كشور نوشته شده و افراد درنظر گرفته شده، يكي‌يكي براساس نوبتي كه درنظر گرفته شده بود صحبت مي‌كردند. از يك طرف، محسن هاشمي، ابطحي، وكيلي، محمد هاشمي، نوبخت، پزشكيان، جواد امام و علي مطهري به بيان صحبت‌هاي خود پرداختند و ازسوي ديگر هم آقايان حدادعادل، بادامچيان، صادق محصولي، حسين الله‌كرم، حميد رسايي و شريعتي ديدگاه‌هاي خود را درباره شرايط كشور و راه‌هاي بهبود مشاركت در انتخابات شرح دادند. در اين ميان، افرادي چون حسين الله‌كرم و حميد رسايي اعلام كردند نه راست را قبول دارند و نه چپ را؛ نه اصولگرا و نه اصلاح‌طلب را به رسميت مي‌شناسند. غلامعلي حدادعادل اما تلاش كرد از موضع پدرانه صحبت كند، او دو جناح را دلسوزان كشور برشمرد و بر مرزبندي آنها با براندازان تاكيد كرد. صادق محصولي اما كمي تند صحبت كرد و به‌زعم خود براي پاسخ دادن به اظهارات چهره‌هايي چون محمدباقر نوبخت، لحن متفاوتي را برگزيد. اين نشست از نظر حضور افراد و شخصيت‌هاي جناح‌هاي مختلف در سطح مناسبي قرار داشت؛ اما درخصوص محتواي كيفي برآمده از اين نشست و فضاي حاكم بر آن، به نظرم مي‌توان گزاره‌هايي را مطرح كرد:
1) چهره های اصولگرایی که تریبون در اختیار آنها قرار گرفت، همگی یک نقطه مشترک داشتند. هرچند آقای رییس جمهور عمدتا درباره امیدآفرینی صحبت می کردند و معتقد بودند احزاب، محافل و گروه ها باید در راستای امیدآفرینی عمل کنند،اما یکی از نگرانی های آقای رییسی درباره رسانه ها بود.
مباحثي كه مي‌توانست در سطوح كيفي بالايي طرح شوند، به مسائل جناحي و سطحي تنزل پيدا كرد.
در واقع نوع خاصي از دوقطبي‌سازي‌هاي مخرب كه اغلب در فضاي عمومي كشور شكل مي‌گيرند در اين نشست نيز طرح شدند و وقت اعظم جلسه را به خود اختصاص دادند. مثلا محسن هاشمي بحث آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني را مطرح و به سالگرد رحلت ايشان اشاره كرد. بلافاصله صادق محصولي هم واكنش نشان داد و از سالگرد فوت آيت‌الله مصباح صحبت كرد و از حضار صلوات گرفت! حميد رسايي هم به ميدان آمد و در وصف مصباح‌يزدي سخن گفت. اين نوع دوقطبي‌سازي‌ها باعث تنزل و انحراف سطح جلسه از اهداف اصلي شد. موضوع حاشيه‌اي بعدي اين نشست، طرح معادلات مرتبط با انتخابات سال 88 بود. اينكه در انتخابات سال 88 چه گذشت، چه كسي مقصر بود و كدام طيف تقلب كرد و آيا اساسا تقلبي شده يا نه؟ باعث بروز برخي رويارويي‌هاي تند در اين نشست شد.
2) نمي‌توان اين نشست را در شمايل راهكاري براي حل مشكلات و بهبود شاخص مشاركت‌هاي عمومي درنظر گرفت. اين نشست زماني برگزار شد كه ديگر كار بررسي صلاحيت‌ها تقريبا از كار گذشته بود.
در واقع همه فعالان اقتصادي و عموم مردم منتظرند ببينند، تا روز شنبه، سرانجام صلاحيت افراد باقيمانده در انتخابات كه ثبت‌نام كرده و ردصلاحيت شده‌اند چه خواهد شد؟ به عبارت روشن‌تر، فضاي انتخابات اسفند 1402 با بن‌بست‌هاي تودرتو مواجه شده و زمان كافي براي ايجاد تكانه‌هاي مثبت از ميان رفته است. اين درحالي است كه اگر واقعا مسوولان كشور، تصميم‌سازان و سياستگذاران كشور تدبير مناسبي اتخاذ مي‌كردند، بايد بسيار زودتر اقدام به برگزاري نشست‌هايي از اين دست مي‌كردند؛ نه اينكه در فاصله چند روز مانده به پايان بررسي صلاحيت‌ها، برنامه‌ريزي براي برگزاري چنين نشستي را
در دستور كار قرار مي‌دادند. اين درحالي است كه رهبر انقلاب كه بالاترين مقام اين كشور است در مهم‌ترين سخنراني سالانه خود در نوروز 1402، مهم‌ترين موضوع سال را مشاركت در انتخابات بيان كردند.
3) بايد توجه داشت، انتخابات، بزرگ‌ترين پروژه سياسي كشور، بهار سياسي و فصل شكوفايي احزاب است. رييس‌جمهور و وزير كشور از فرداي سخنراني رهبر انقلاب و بعد از پايان تعطيلات نوروز بايد نشست‌هاي مستمري با فعالان سياسي و احزاب برگزار كرده و منويات رهبري را دنبال مي‌كردند. در اين نشست‌ها بايد به برخي مسائل اشاره شده و مثلا اعلام مي‌شد كه كشور با چند مساله اصلي مواجه است؛ نخست اينكه سال 98 و 1400 دو انتخابات در كشورمان برگزار شده كه نسبت به انتخابات قبلي كم رونق بوده است، بايد برنامه‌ريزي مي‌كردند تا زمينه‌هاي لازم براي رونق در انتخابات فراهم شود. از سوي ديگر حوادثي در سال 1401، شكل گرفته كه باعث نقار و كدورت ميان مردم با دولت و حكومت شده است. همه ظرفيت‌هاي كشور بايد به كار گرفته مي‌شد تا ابرهاي تاريك كدورت جاي خود را به آفتاب روشن همبستگي، اتحاد و مشاركت دهد. مهم‌تر از همه نبايد فراموش كرد كه منطقه آبستن حوادث مهمي است، هر آن احتمال دارد، آتش چالش‌هايي كه در غزه و يمن و… جريان دارد، خداي ناكرده به ايران هم سرايت كند. كشور در اين شرايط نياز دارد به لحاظ ارايه يك تصوير قوي از حضور مردم در صحنه، امنيت خود را تضمين كند. در واقع انتخابات به طور مستقيم با امنيت مردم ارتباط دارد.
4) كشوري مانند تركيه به عنوان همسايه ايران كه سال‌هاي سال با كودتا و انسداد سياسي اداره مي‌شد، امروز انتخاباتي زيبا با مشاركت بالاي 80درصدي برگزار كرده است. از طريق اين انتخابات تصويري زيبا و الگويي مناسب از اين كشور در ميان كشورهاي اسلامي ارايه شد. درحالي كه ايران انقلاب بزرگي را پشت سر گذاشت كه بيش از 98درصد مردم در رفراندوم تعيين حاكميت آن مشاركت داشتند. در سال‌هاي بعد هم مشاركت‌هاي 86درصدي، 80درصدي، 70درصدي و… در اين كشور ثبت شده است. بايد بررسي شود كه چه اتفاقاتي رخ داده كه ناگهان در آوردگاه‌هاي انتخاباتي سال‌هاي 98 و 1400 ميزان مشاركت در انتخابات ايران به زير 50درصد و در برخي شهرها و كلانشهرها حتي پايين‌تر رسيده است.
وزارت كشور و دولت بايد به گونه‌اي برنامه‌ريزي مي‌كردند تا از طريق اصلاحات لازم اين روند كاهش مشاركت معكوس شود. اين روند برگزاري نشست‌هاي همفكري نه فقط با مشاركت اصلاح‌طلبان و اصولگرايان، بلكه با حضور همه فرق، گروه‌ها، دسته‌جات، اقوام، اقشار و مذاهب اين نشست‌ها بايد برگزار مي‌شد.
5) متاسفانه دولت و برخي سياستگذاران، نه تنها چنين اقدامات اصلاحي را در دستور كار قرار ندادند، بلكه برخي افراد و جريانات در بطن سيستم خرسند هم هستند كه اصلاح‌طلبان و گروه‌هاي ميانه‌رو و ساير اقشار و گروه‌ها بنا به دلايل گوناگون در آوردگاه انتخابات حضور ندارند! از منظر اين گروه‌ها، اين خبر خوشحال‌كننده‌اي است كه رقيبي در انتخابات حضور ندارد، آنها به راحتي مي‌توانند ميدان رقابتي ميان خودشان تعريف كنند و برنده بازي بدون رقيب باشند. نبايد فراموش كرد مصوبه مجلس درخصوص قانون جديد انتخابات در شرايطي كه هنوز مركب امضاي آن خشك نشده بود، ابلاغ شد؛ مرحله پيش‌ثبت‌نام‌ها درحالي كه هنوز زيرساخت‌هاي آن فراهم نشده بود، اجرايي شد و مطابق پيش‌بيني‌ها دامنه وسيعي از چهره‌هاي اصلاح‌طلب و ميانه‌رو از سوي هيات‌هاي اجرايي ردصلاحيت شدند. بسياري از گروه‌هاي سياسي تازه مهيا شده بودند تا با دولت و نظام سياسي مذاكره و گفت‌وگو كنند و راهكار و تدبيري براي افزايش مشاركت مردم در انتخابات پيدا كنند. اين تدابير بيشتر از اينكه از سوي گروه‌ها و احزاب باشد بايد ازسوي حكومت اجرايي شود. جامعه مدني و احزاب زماني مي‌توانند مساعدت داشته و زمينه افزايش مشاركت را فراهم سازند كه از سوي حكومت به بازي گرفته شوند.
6) امروز به جايي رسيده‌ايم كه مدت زمان كوتاهي تا انتخابات باقيمانده و عملا فضاي عمومي جامعه حال و هواي انتخابات را ندارد. حس انتخابات زماني به وجود مي‌آيد كه همه اقشار، دسته‌جات و گروه‌هاي اجتماعي، فرهنگي و… نمادهايي ميان كانديداها داشته باشند. اهالي سينما و فرهنگ بايد احساس كنند كه اگر فلان فرد يا گروه وارد مجلس شوند، مي‌توانند مطالبات آنها را پيگيري كنند. اهل سنت، اقوام مختلف، جوانان، احزاب سياسي و… هم بايد چنين احساسي داشته باشند و نماينده واقعي خود را در رقابت انتخاباتي ببينند. لازمه مشاركت حداكثري در انتخابات، يك رقابت همه‌جانبه است؛ نه حتي رقابت چند حزب با هم. در ايران مدل 1402، احزاب راست و چپ هيچ كدام قدرت بسيج مردم را ندارند، چراكه مردم مطالبات خود را در آينه احزاب نمي‌بينند. با اين توضيحات و در بطن اين ابهامات نشست روز گذشته رييس‌جمهور با احزاب و فعالان سياسي با تاخير و بدون نتيجه خاصي برگزار شد. شخصا به احترام دعوت‌كنندگان در نشست حاضر شدم اما معتقدم بهبود شاخص‌هاي مشاركت در انتخابات نيازمند فراهم‌سازي بسترهايي است كه هنوز زمينه‌هاي آن محقق نشده است. 7) نكته جالبي كه در صحبت‌هاي رييس‌جمهور به آن اشاره شد، اين بود كه آقاي رييسي اعلام كرد: نظر شخصي من اين است كه در انتخابات اصل بر صلاحيت افراد است، مگر اينكه مطابق قانون، مستندات و مداركي براي عدم صلاحيت افراد وجود داشته باشد. در واقع از نظر ايشان اصل بر صلاحيت افراد است نه اينكه اصل بر ردصلاحيت باشد و مستنداتي براي صلاحيت فرد پيدا شود. اين موضوع يكي از چالش‌هاي جدي گروه‌هاي اصلاح‌طلب با شوراي نگهبان بوده است. شوراي نگهبان برعكس عمل مي‌كند و افراد را احراز صلاحيت مي‌كند. زماني كه براي صلاحيت فردي، مدارك لازم پيدا نمي‌شود، مهر عدم احراز بر پرونده او كوبيده مي‌شود!
در اين راستا پيشنهادات اصلاح‌طلبان براي بهبود وضعيت كشور به شرح ذيل مطرح شدند:
1) انتخابات به تاخير افتاده و ثبت نام‌هاي مجدد انجام شود. 2) اكثريت 24هزار نفر ثبت‌نام‌كننده تاييد صلاحيت شوند. 3) اقدامات عاجلي در زمينه حل مشكلات اقتصادي صورت گيرد. 4) تصميماتي جهت ارتقا و بالا بردن جايگاه مجلس صورت گيرد.
تصمیم گیری در حوزه هایی چون سیاست خارجی و فیلترینگ هم به مجلس محول شود.
5) تصميماتي در بودجه 1403 اتخاذ شود كه آثار مثبتي در معيشت و زندگي بازنشستگان، فرهنگيان و كارمندان داشته باشد. 6) رويه‌هاي جاري صدا و سيما اصلاح شود.7)تکلیف پرونده های مفاسداقتصادی را روشن کنید.
اصولگرايان حاضر در نشست هم پيشنهاداتي داشتند كه در 2محور اصلي؛ 1) بهبود وضعيت اقتصادي و معيشتي مردم، 2) تزريق اميد، همچنين اعلام نگراني نسبت به عملكرد برخي رسانه‌ها مطرح شدند.
اظهارات جواد امام در نشست دبيران كل احزاب سياسي و فعالان سياسي با رييس‌جمهور
جواد امام، سخنگوي جبهه اصلاحات متن اظهارات خود در نشست دبيران كل احزاب سياسي و فعالان سياسي با رييس‌جمهور را در اختيار« اعتماد» قرار داد. او در اين اظهارات گفت: ضمن سلام و عرض ادب و تشكر و ابراز گلايه از عدم دعوت از رياست جبهه اصلاحات ايران به نظر مي‌رسد اين دعوت هيچ اثر و نسبتي نيز با نظرخواهي و گفت‌وگو براي فراهم نمودن الزامات و لوازم يك انتخابات آزاد و رقابتي و منصفانه نداشته و بيشتر نمايشي است كه براي به انحراف كشيدن افكار عمومي از واقعيت‌هاي موجود صورت گرفته و دعوت از احزاب و فعالان سياسي نيز براي موجه جلوه دادن اقدامات صورت گرفته مي‌باشد كه همواره مورد نقد جدي و اعتراض دلسوزان ايران و انقلاب واقع شده است.
اگر قرار بود نظرات احزاب و فعالان سياسي و اجتماعي شنيده شود و به آن عمل نمايند حداقل مي‌بايست قبل از قانون جديد انتخابات و ضرب‌الاجل پيش ثبت‌نام صورت مي‌گرفت. به جاي تجديدنظر در سياست‌ها و رويه‌هاي غلط گذشته آن را به قانون تبديل نمي‌كردند و فضاي مشاركت را مسدودتر نمي‌نمودند.
روند پيش رو در واقع ادامه پروژه يكدست‌سازي و همان مسير انتخابات 98 و 1400 است كه با وعده‌هاي خلاف واقع وضعيت كشور را به اين روز انداخته است. وضعيت فلاكت‌بار اقتصادي و معيشتي مردم و زير سوال قرار گرفتن غيرت ايران و ايراني، خصوصا در سياست خارجي در ارتباط با طالبان و روسيه بر كسي پوشيده نيست.
انتخابات در نظام جمهوري 2 ركن اساسي دارد كه اول مردم و دوم قانون است. متاسفانه امروز هر دو به هيچ انگاشته شده است.
صرف‌نظر از نحوه انتخابات 1400 و ايرادات وارده به آن، جناب آقاي رييسي جنابعالي به عنوان رييس‌جمهور در مقابل قسمي كه ياد كرده‌ايد چه مسووليتي داريد و چه مي‌خواهيد بكنيد؟
اصلاح‌طلبان ضمن استقبال از بيانات مقام معظم رهبري وليكن به نظر مي‌رسد مخاطب تذكر و خواسته ايشان براي مشاركت حداكثري و برگزاري انتخابات رقابتي آزاد و منصفانه مجلس، دولت و شوراي نگهبان است.
چرا به جاي تجديدنظر و اصلاح قوانين و سياست‌هاي غلط گذشته كه باعث ايجاد فضاي يأس و نااميدي مردم خصوصا نسل جوان و روي برگرداندن آنها از صندوق شده هيچ اقدام عملي صورت نمي‌گيرد؟بلكه همه بسيج شده‌اند كه اعلام نمايند همه چيز گل و بلبل است و برخلاف فضاي واقعي و موجود اعلام مي‌شود تمام سلايق و نمايندگان جريانات سياسي حضور دارند!
وزير محترم كشور با اعلام گزارشات و آمارهاي خلاف واقع كه حداقل تفاوت جدي و معناداري با نظرسنجي‌های صورت گرفته توسط ايسپا كه يك مرکز دولتي است، وجود دارد. راه خروج از اين بن‌بست ورود مجلس و ارايه طرح سه فوريتي براي باز كردن مسير و برگزاري انتخابات واقعي و كنار گذاشتن اعمال سليقه‌هاي گزينشي و نظارت استصوابي است.
ارجاع امر و استعلامات بر اساس قانون صرفا مي‌بايست از طريق مراجع چهارگانه و مستند به احكام قطعي محاكم قضايي در قبول و رد صلاحيت نامزدها مورد عمل واقع شود.
تشخيص احراز صلاحيت شايستگان براي نمايندگي مردم مي‌بايست به خود مردم سپرده شود. حق انتخاب شدن را محترم شمرده و حق انتخاب كردن كه حق طبيعي انسان براي تعيين سرنوشت خويش مي‌باشد مي‌بايست به مردم برگردانده شود.
منبع: روزنامه اعتماد 13 دی ماه 1402 خورشیدی