خاورمیانه بر لبه پرتگاه جنگ تمام‌عیار؟
ناظران با اشاره به همزماني حمله هوايي امريكا به مواضع سازمان حشدالشعبي و وقوع دو انفجار تروريستي در ايران هشدار دادند
رسانه‌هاي غربي يكصدا مدعي‌اند كه ترور خونين صالح العاروري، مرد شماره دوم حماس و همزماني‌اش با حمله تروريستي به كرمان در سالروز ترور سردار شهيد قاسم سليماني، خاورميانه و ايالات متحده را در آستانه جنگ منطقه‌اي قرار داده است. تنها ساعاتي بعد از حمله تروريستي به كرمان، رسانه‌ها از حمله پهپادي ايالات متحده به عراق خبر دادند؛ حمله‌اي كه واكنش‌هاي بسياري را برانگيخت، در حالي كه ايالات متحده مدعي شد كه در جريان اين حمله از رويكرد تدافعي پيروي كرده، مقام‌هاي امنيتي عراق ضمن محكوم كردن چنين كنشي اعلام كردند كه يكي از پايگاه‌هاي سازمان الحشدالشعبي در مجتمع ساختمان وزارت كشور عراق هدف حمله هوايي قرار گرفته و حاج ابو تقوي السعيدي، يكي از فرماندهان جنبش النجباء و دستيارش در بغداد شهيد شدند.
ماجراجويي پر هزينه
بعد از حمله پهپادي امريكا به يكي از پايگاه‌هاي حشدالشعبي، دفتر محمد شياع السوداني، نخست‌وزير عراق، ائتلاف به رهبري ايالات متحده را مسوول اين حمله دانست و آن را «حمله‌اي غيرقانوني به يك نهاد امنيتي عراق» خواند، رخدادي كه به گفته السوداني ناقض توافق موجود بين واشنگتن و بغداد قلمداد خواهد شد. پت رايدر، سخنگوي پنتاگون از پاسخ مستقيم به اظهارات نخست‌وزير عراق خودداري كرد. با اين حال، مقامات دفاعي امريكا مدعي شدند كه ابوتقوي «به‌طور فعال در برنامه‌ريزي و اجراي حملات عليه مواضع امريكا در منطقه مشاركت داشته است.» ايالات متحده نزديك به دو هزار و 500 مستشار نظامي در كنار نيروهاي عمليات ويژه خود در عراق مستقر كرده است. به نوشته وال استريت ژورنال، در چنين شرايطي پايگاه‌هاي امريكا در عراق و سوريه از 17 اكتبر حداقل 120 بار مورد حملات پرتابه‌اي تقريبا روزانه قرار گرفته‌اند. ايالات متحده مدعي است كه محور مقاومت، گروه حامي ايران در اجراي اين حملات نقش دارد. در همين راستا فرانتزمن، تحليلگر منطقه‌اي جروزالم پست در گفت‌وگو با پوليتيكو مدعي شده كه محور مقاومت، گروه حامي ايران مطمئنا در تلاشند تا اسراييل را منزوي‌تر كرده و نفوذ ايالات متحده را تضعيف كنند. از منظر او اسراييل برخلاف تصوراتش توانايي‌هاي بازدارندگي ندارد.
امريكا در واكنش به حملات در ماه‌هاي اخير شش حمله هوايي انجام داده – سه حمله در سوريه و حداقل سه حمله در عراق. ناظران مدعي‌اند، حمله اخير ايالات متحده به عراق، احتمالا فشار داخلي بر دولت سوداني را جهت درخواست براي خروج نيروهاي امريكايي از اين كشور افزايش خواهد داد. جنگ در غزه باعث تشديد درگيري‌ها در سراسر منطقه شده است. در شرايطي كه واشنگتن درگير اعضاي مقاومت در عراق و همچنين تقلا براي مهار حملات پهپادي و موشكي انصارالله در درياي سرخ و باب المندب است، ارتش رژيم اسراييل و حزب‌الله لبنان در امتداد مرزهاي سرزمين‌هاي اشغالي روياروي هم قرار گرفته‌اند.
رويارويي در امتداد خط مرزي
آن‌گونه كه نشريه اكونوميست مدعي شده، دامنه رويارويي بين اسراييل با حزب‌الله و محور مقاومت به سرعت در حال گسترش است. به خصوص پس از انفجار 2 ژانويه در محله ضاحيه بيروت. حمله تهاجمي اسراييل به اين منطقه كه مقر يكي از پايگاه‌هاي حزب‌الله لبنان است منجر به شهادت صالح العاروري، يكي از رهبران ارشد حماس و همچنين چندين فرمانده ديگر اين گروه شد. حزب‌الله در واكنش به حملات تهاجمي اسراييل گفت كه اين ماجراجويي خونين بدون «مجازات» نخواهد بود و «انگشت آنها روي ماشه است». پيش‌تر، برخي مقامات اروپايي نگران بودند كه در نبرد حاكم، چندين جبهه به‌طور همزمان گشوده شود. در همين راستا اكونوميست به نقل از مقام‌هاي غربي مدعي است كه ارتش اسراييل به واسطه ماجراجويي‌ها و رويكرد راديكالش پتانسيل گشودن جبهه‌اي ديگر براي درگيري را دارد، به ادعاي اين گروه اگرچه در بعضي مواقع درگيري گسترده‌تر اجتناب‌ناپذير به نظر مي‌رسد، اما تلاش براي مهار تنش‌ها ادامه دارد. به ادعاي اين نشريه، نيروهاي حزب‌الله حدود 2 تا 3 كيلومتر از مرز عقب‌نشيني كرده‌اند، كنشي كه به باور ناظران مي‌تواند تاكتيكي باشد هرچند از منظر گروهي ديگر نشان از خويشتنداري حزب‌الله يا پيروي اين گروه از استراتژي صبر دارد.
در شرايطي كه بسياري مدعي‌اند كه رويارويي احتمالي ميان حزب‌الله و اسراييل در كوتاه‌مدت بعيد به نظر مي‌رسد، اما تداوم حملات پهپادي و موشكي محور مقاومت به پايگاه‌هاي امريكا در سوريه و عراق و همچنين حملات انصارالله به درياي سرخ اسراييل و كل خاورميانه را بر لبه پرتگاه قرار داده است. آن‌گونه كه وال استريت ژورنال مدعي است، انصارالله كه بخش‌هاي بزرگي از يمن را در اختيار دارد، با حمله به كشتي‌هاي باري در درياي سرخ، تجارت جهاني را مختل كرده‌اند. يك نيروي دريايي بين‌المللي به رهبري امريكا در تلاش است تا از كشتي‌هايي كه از طريق تنگه باب‌المندب عبور مي‌كنند، محافظت كند، مسيري كليدي كه از يمن مي‌گذرد و به كانال سوئز منتهي مي‌شود. اما خطوط اصلي حمل‌ونقل در اطراف آفريقاي جنوبي در حال تغيير است و منجر به سفرهاي طولاني‌تر و پرهزينه مي‌شود. ماركو فورجيونه، مديركل موسسه صادرات و تجارت بين‌الملل، مدعي است كه تصميم معقول اين است كه اكثريت قريب به اتفاق حمل‌كنندگان از دماغه اميد عبور كنند، هرچند خود اين كارشناس مدعي است كه اين گزاره، گزاره‌اي است پر هزينه، چرا كه در جريانش زمان اضافي دريانوردي دو هفته طولاني‌تر شده، بيش از يك ميليون پوند به سفر تحميل خواهد شد و خطرات دزدي دريايي، به ويژه در غرب آفريقا نيز بايد لحاظ شود.
صبر بايدن به پايان رسيد!
ايالات متحده و ده‌ها كشور ديگر روز پنجشنبه به انصارالله يمن هشدار مكتوب دادند تا حملات به كشتي‌هاي بين‌المللي در درياي سرخ را متوقف كنند. مقامات دفاعي در گفت‌وگو با المانيتور مدعي شدند كه پنتاگون قبلا گزينه‌هاي مورد نياز در باب حمله عليه انصارالله را آماده كرده است. به ادعاي گروهي از ناظران، تاكنون ايالات متحده از حمله‌اي متقابل عليه پايگاه‌هاي انصارالله در يمن خودداري كرده، چرا كه نمي‌خواهد آتش‌بس شكننده در يمن تضعيف شود. اما اكنون مقامات دولت بايدن نشان داده‌اند كه صبرشان به پايان رسيده است.
در اين ميان گروهي از ناظران مدعي شدند كه كاخ سفيد بايد خويشتندار باشد و در ميانه جنگ اسراييل در غزه، آتش درگيري‌ها را به سمت جغرافيايي ديگر گسترش ندهد. در شرايط كنوني ايالات متحده در تلاش است تا عمليات «نگهبان رفاه» را كليد بزند. مقامات پنتاگون مدعي‌اند كه از اواخر دسامبر، بيش از 20 كشور با ابتكار جديد امنيت دريايي به رهبري ايالات متحده همصدا شده‌اند. با اين حال آن‌گونه كه وال استريت ژورنال افشا كرده، در عمل تعداد كمي از كشتي‌هاي جنگي كمك كرده‌اند و حداقل دو متحد ايالات متحده از اين طرح فاصله گرفته‌اند. در ميان كشورهاي عربي، تنها بحرين حضور خود در ائتلاف را اعلام كرده است. به ادعاي ناظران فعلا دو چيز روشن است. حملات 7 اكتبر در حال تغيير شكل خاورميانه است. همزمان اسراييل تحت رهبري بنيامين نتانياهو مرتكب اشتباهاتي شده و امنيت خود را بيش از هر زمان ديگري تضعيف كرده است.
دكترين پر هزينه «بي‌بي»
يكي از مقام‌هاي دولت بايدن كه نخواست نامش فاش شود در گفت‌وگو با وال استريت ژورنال مدعي شد كه از زمان حمله 7 اكتبر حماس، اسراييل مجبور شده در دكترين امنيتي‌اش تجديد نظر كند، چرا كه هيچ‌كدام از اهرم‌هاي تعريف‌شده در اين دكترين، كارايي نداشتند. ديوارها جلوي حمله هفتم اكتبر را نگرفتند. پدافند هوايي اسراييل هنوز ممكن است تحت‌تاثير زرادخانه موشكي پيشرفته‌تر گروه‌هاي حامي ايران در لبنان، يمن و جاهاي ديگر قرار بگيرد. در چنين شرايطي گروهي از تحليلگران مدعي‌اند كه حمايت امريكا از اسراييل به معناي تلاش واشنگتن براي تنش‌زدايي ميان تل آويو و كشورهاي حاشيه خليج فارس است؛ گزاره‌اي ادعايي كه امنيت اين رژيم را تامين خواهد كرد. با اين حال شواهد نشان مي‌دهد نتانياهو از اجراي اين منطق ادعايي طفره رفته است. تاكتيك‌هاي اسراييل نشان‌دهنده بي‌توجهي به جان غيرنظاميان است. مقامات حماس مي‌گويند كه بيش از 22 هزار غيرنظامي و نظامي كشته شده‌اند. سازمان ملل مي‌گويد ممكن است هفت هزار نفر زير آوار باشند. همزمان آب، غذا و دارو بسيار كم به غزه مي‌رسد و هيچ منطقه امني براي غيرنظاميان وجود ندارد. به نظر مي‌رسد كه نتانياهو برنامه‌اي جز هرج و مرج يا اشغال پس از جنگ ندارد.
منبع: روزنامه اعتماد 16 دی ماه 1402 خورشیدی