اعتراض تا تحقق واقعی خواسته‌ها
آيا رويكرد دولت چهاردهم در قبال مطالبات پرستاران تغيير خواهد كرد؟
گروه اجتماعي
اعتراضات پرستاران كه از نيمه مرداد آغاز شده بود، براي سومين هفته متوالي ادامه يافت و ديروز هم پرستاراني در شهرهاي گرگان و كرمانشاه، براي مطالبات صنفي و معوقه خود دست از كار كشيدند و به خيابان‌ها آمدند .
در اين دور جديد از اعتراضات پرستاران كه از نيمه مرداد شروع شده، هر روز صدها پرستار در استان‌هاي خوزستان، مركزي، كرمانشاه، اصفهان، هرمزگان، بوشهر، خراسان جنوبي، آذربايجان شرقي، تهران، فارس، سيستان و بلوچستان، كرمان، زنجان، چهارمحال و بختياري، قزوين، البرز، كردستان، خراسان رضوي، همدان، كهگيلويه و بويراحمد، لرستان، گلستان، مازندران و گيلان يا در محوطه بيمارستان‌ها يا مقابل استانداري و فرمانداري يا در محوطه دانشگاه علوم پزشكي يا در خيابان‌ها با راهپيمايي آرام و با سر دادن شعارهاي صنفي و مرتبط با وعده‌هاي محقق نشده مسوولان وزارت بهداشت، خواستار توجه دولت به خواسته‌هاي اين قشر از ارايه‌دهندگان خدمات سلامت شده‌اند .
در اين دور جديد از اعتراضات و طي سه هفته اخير، به وضوح معلوم است كه تعداد پرستاراني كه در شهرهاي آبادان، آباده، اراك، اهواز، اسلام‌آباد غرب، اصفهان، اقليد، بندرعباس، بوشهر، بيرجند، تبريز، تهران، جهرم، چابهار، داراب، دهدشت، رشت، رفسنجان، زنجان، سيرجان، شهركرد، شيراز، فسا، قزوين، كرج، كرمانشاه، كنگان، گرگان، لامرد، مريوان، مشهد، نيشابور، همدان، ياسوج، يزد، خرم‌آباد، بابل، خميني‌شهر و سبزوار، ساعاتي از صبح و خارج از ساعات وظايف و شيفت كاري بيمارستان، به صورت خودجوش به همكاران معترض‌شان ملحق مي‌شوند بيشتر از دفعات قبل است و اين‌طور كه پرستاران مي‌گويند، اين‌بار و برخلاف دفعات قبل، اعتراضات تا تحقق عملي و عيني خواسته‌هاي جامعه پرستاري ادامه خواهد داشت .
به نظر مي‌رسد در اين نوبت از اعتراضات صنفي، تصميم جامعه پرستاري براي پافشاري در مورد محقق شدن خواسته‌ها، به سبب خسارات جبران ناشدني عملكرد و تصميمات دولت در 3 سال اخير است؛ تصميماتي كه نه تنها به بهبود شرايط صنفي جامعه پرستاري منجر نشد، بلكه نسبت به سال‌هاي پيش از 1400 در حدي نارضايتي ايجاد كرد كه شيب مهاجرت پرستاران به كشورهاي خارج، سرعتي چند برابر سال‌هاي پيشين پيدا كرد . وعده به اجراي قانون تعرفه‌گذاري خدمات پرستاري و اجراي ناقص اين قانون آن هم با گذشت 17 سال از تصويب اين قانون در مجلس، دستمزدهاي ناكافي، اضافه كاري اجباري، پرداخت بسيار ناچيز به ازاي اضافه كاري تحميلي و اجباري، خالي شدن بخش‌هاي بيمارستاني از پرستار به سبب مهاجرت، ترك كار و استعفاي پرستاران و خودداري دولت از جذب نيروي جديد يا بهبود شرايط براي نگهداشت پرستاران، دامن زدن تبعيض مزدي بين پرستاران و پزشكان با اقداماتي نظير حذف سقف كارانه پزشكان شاغل در مناطق محروم در مقابل كاهش رقم كارانه پرستاران، تعويق چند ماهه و حتي يكساله در پرداخت كارانه‌ها و حق اضافه كاري‌هاي پرستاران، از جمله دلايل پررنگي بوده كه از سه هفته قبل تا امروز، پرستاران را به ادامه اعتراض تا تحقق عيني و قطعي مطالبات مصر و مصمم كرده است .
پرستار يكي از بيمارستان‌هاي پايتخت به «اعتماد» مي‌گويد قرار است جمعي از دوستان معترضش، صبح 6 شهريور بروند جلوي ساختمان وزارت بهداشت و مطالبات‌شان را به گوش وزير بهداشت جديد برسانند .
اين پرستار اميدوار به حل مشكلات است و مي‌گويد كه سه هفته اعتراض و همبستگي جامعه پرستاري براي دريافت مطالبات حتما به يك نتيجه مثبت مي‌رسد . اين پرستار، 24 سال سابقه كار در بخش مراقبت ويژه جراحي مغز و اعصاب دارد و مي‌گويد آخرين رقمي كه به عنوان كارانه و تعرفه خدمات پرستاري به حسابش واريز شده حدود 6 ميليون تومان بوده و تير ماه امسال، مجموع حقوقش با 140 ساعت كار موظف، به حدود 24 ميليون تومان رسيده در حالي كه بعضي همكارانش حتي از اين رقم هم كمتر دريافت كرده‌اند چنانكه براي يكي از همكارانش حدود 5 ميليون تومان به عنوان كارانه و تعرفه خدمات پرستاري واريز شده است .
«اين‌طور كه از دوستانم شنيدم، قرار است اعتراضات تا دريافت مطالبات ادامه داشته باشد . من در اين 24 سال با چنين تجمعي مواجه نبودم . در اين 24 سال، اعتراضات خيلي محدود بود و گاهي پرستاران يك بيمارستان يا يك شهر به مدت چند ساعت اعتراض مي‌كردند، اما تا امسال اين اعتراضات هيچ‌وقت سراسري نشده بود . اين‌بار دليل اصلي گسترش اعتراضات، خستگي پرستاران از فشار مالي و تحميل وظايف بود، چون در اين سال‌ها، تعداد بيماران هم بيشتر شده و مسوولان بيمارستان‌ها براي جلب رضايت بيماران، حجم وظايف پرستار را افزايش داده‌اند در حالي كه اين حجم وظايف با رقم پرداختي به پرستار، هيچ تناسبي ندارد . رقم كارانه و تعرفه‌اي كه در فيش حقوق من ثبت مي‌شود، هيچ افزايشي نسبت به سه سال و چهار سال قبل نداشته و فقط، رقمي براي ساكت كردن من است و اينكه من باور كنم كه تعرفه خدمات پرستاري هم به من پرداخت شده است . ماه قبل بابت تعرفه خدمات پرستاري و كارانه در مجموع 7 ميليون تومان براي من در نظر گرفتند كه از اين رقم هم حدود 10 درصد ماليات كم شد و در نهايت حدود 6 ميليون تومان بابت كارانه و تعرفه خدمات پرستاري به حساب من واريز كردند در حالي كه پرستار طرحي، بابت تعرفه و كارانه 4 ميليون تومان مي‌گيرد و پرستار با سابقه كمتر از 20 سال حدود 5 ميليون تومان . پرستاران تا به حال در مقابل تحميل وظايف و پرداختي‌هاي ناكافي سكوت كرده بودند . 15 سال است كه پرستاران فقط به صورت كلامي مورد حمايت قرار گرفته‌اند و به نظرم، امسال صبر پرستاران تمام شد.»
پرستار ديگري كه در يكي از بيمارستان‌هاي دانشگاهي شهر كرمانشاه كار مي‌كند، به اجراي قانون و محقق شدن مطالبات جامعه پرستاري خوشبين نيست . اين پرستار طي اين سه سال در هر تجمعي كه در شهر كرمانشاه برگزار شده حضور داشته و از حضورش در تجمعات زمستان پارسال در مقابل ساختمان استانداري كرمانشاه و محوطه دانشگاه علوم پزشكي كرمانشاه مثال مي‌زند و مي‌گويد كه در اين سه هفته هم در كنار همكارانش ايستاده تا صداي اعتراض و خواسته‌هاي جامعه پرستاري به گوش مسوولان برسد . اين پرستار در گفت‌وگو با «اعتماد» تاكيد مي‌كند كه در تمام اعتراضات صنفي، هيچ كدام از پرستاران معترض در زمان وظايف شغلي و شيفت كاري تجمع نكرده‌اند و مي‌گويد: «در بيمارستان‌هاي دانشگاهي استان كرمانشاه و حتي باقي استان‌ها مثل يزد و فارس، هيچ خدمت درماني لغو نشد و تمام پرستاران در شيفت‌هاي كاري حضور دارند و حتي جراحي و خدمات غيرضروري هم تعطيل نشده و دوستان ما، خارج از ساعت و شيفت كاري در تجمعات حاضر مي‌شوند.»
اين پرستار در توضيح خواسته‌هايي كه اين‌بار به چنين اعتراضات گسترده‌اي منجر شده، مي‌گويد: «در استان كرمانشاه، پرداخت كارانه و حق‌الزحمه اضافه كار و تعرفه خدمات پرستاري، 13 ماه است كه به تعويق افتاده و پرداخت نشده است . بابت هر ساعت اضافه كار 20 الي 30 هزار تومان به پرستار مي‌دهند در حالي كه پرستار به دليل كمبود نيروي انساني، مجبور به اضافه كاري است و با اين حال، بابت 7 ساعت اضافه كاري اجباري و تحميلي، به پرستار 140 هزار تومان مي‌دهند كه اين پول حتي از قيمت يك ساندويچ هم كمتر است و با اين حال ما مجبوريم هر ماه حدود 80 تا 120 ساعت، اضافه كاري داشته باشيم كه البته حق‌الزحمه اضافه كاري هم 18 ماه بعد به ما پرداخت مي‌شود . كمبود پرستار در بيمارستان‌ها آسيب‌هاي جدي براي جان بيماران ايجاد كرده . در دوره شيوع كرونا، پرستاراني با قراردادهاي 89 روزه جذب شدند و به اين پرستاران قول استخدام دادند .ولي به محض پايان همه‌گيري كرونا، تمام اين پرستاران اخراج شدند . ما مي‌خواهيم قانون بهره‌وري و تعرفه‌گذاري خدمات پرستاري به‌روز و عادلانه باشد. من يك پرستار شاغل در بخش آنژيوگرافي هستم، اما مجموع پرداختي به من بابت تعرفه خدمات پرستاري و 100 ساعت اضافه كار اجباري، ماهانه حدود 3 ميليون تومان است در حالي كه سال 1389 حدود يك ميليون و 500 هزار تومان حقوق مي‌گرفتم و مجموع رقم كارانه و حق امنا و اضافه كاري كه دريافت مي‌كردم، دو برابر رقم حقوقم بود ولي امروز، يك پرستار بابت 192 ساعت كار موظف و 80 ساعت اضافه كار اجباري، حداكثر 20 ميليون تومان حقوق مي‌گيرد كه اين رقم، با تورم عمومي هيچ تناسبي ندارد.»
اين پرستار در ادامه توضيحاتش درباره دليل گستردگي اعتراضات پرستاران مي‌گويد: «پرستاران، خودشان را با كشورهاي ديگر مقايسه مي‌كنند. يك پرستار در ايران حدود 150 تا 200 دلار حقوق مي‌گيرد كه اين رقم حقوق در هيچ كشوري مشابه ندارد . پرستاران خودشان را با كارمندان باقي نهادهاي دولتي مقايسه مي‌كنند . يكي از بستگان من كه به تازگي در اداره برق استخدام شده، بابت هر ساعت اضافه كار 120 هزار تومان مي‌گيرد و من به عنوان پرستار ارشد و با 24 سال سابقه كار، بابت هر ساعت اضافه كاري 27 هزار تومان دريافت مي‌كنم. اگر امروز همكاران ما در سراسر كشور تجمع مي‌كنند به اين دليل است كه انگيزه در پرستاران از بين رفته و جالب اينكه با وجود محقق نشدن وعده‌ها و قول‌هاي دولت، اگر يك پرستار بابت تضييع حق و مطالباتش اعتراض كند، به بخش تخلفات اداري معرفي مي‌شود و از حق قانوني محروم مي‌شود و به ساير استان‌ها و بخش‌ها تبعيد مي‌شود و برايش كسر حقوق مي‌زنند كه در حال حاضر پرستاران زيادي به دليل اعتراض با اين مشكلات مواجه شده‌اند.»
اين پرستار به محقق شدن خواسته‌ها اميدوار نيست و مي‌گويد: «من چون 24 سال سابقه كار در نظام سلامت دارم، در اين سال‌ها شاهد بوده‌ام كه هر بار در مقابل اعتراضات پرستاران وعده‌هايي به قصد ساكت كردن اعتراضات مطرح شده و مثلا هفته قبل در كرمانشاه و در جواب اعتراضات پرستاران، تعرفه خدمات پرستاري شهريور 1402 را به حساب‌مان واريز كردند كه البته رقمش هم بسيار نازل و طبق معمول، خلاف رقم واقعي بود. بنابراين وعده‌ها و قول‌ها فقط به قصد ساكت كردن اعتراضات است و دوباره به وضع قبلي برمي‌گرديم.»
اين پرستار با ابراز نگراني از آمار رو به افزايش مهاجرت همكارانش، دليل خالي شدن بيمارستان‌هاي كشور از پرستار ماهر و با تجربه را، وعده‌هاي بر زمين مانده دولت‌ها مي‌داند و مي‌گويد: «آمار مهاجرت پرستاران در دو سال اخير از تمام اصناف بيشتر بوده . شهر كرمانشاه 6 بيمارستان دولتي دارد و پارسال از اين 6 بيمارستان 61 پرستار رسمي و سابقه‌دار و باتجربه و ماهر مهاجرت كردند . آمار مهاجرت روز به روز در حال افزايش است.»
اين دور از اعتراضات جامعه پرستاري، با تغييرات دولت همراه بود و دامنه تصميمات و مداخلات براي حل مشكل پرستاران تا دستگاه قضايي هم كشيده شد . 28 مرداد خبرگزاري ايلنا در گزارشي اعلام كرد كه به دنبال تداوم اعتراضات پرستاران در شهرهاي مختلف كشور، دبيرخانه شوراي امنيت با دستور وزير كشور و با حضور دبير اين شورا و نمايندگان وزارت بهداشت، دانشگاه‌هاي علوم پزشكي ايران و شيراز، سازمان امور اداري و استخدامي، سازمان برنامه و بودجه، رييس كل سازمان نظام پرستاري و نهادهاي مرتبط، جلسه‌اي براي رسيدگي به مشكل پرستاران برگزار كرده و در اين جلسه مقرر شده كه وزارت بهداشت، طي سه روز بعد از اين جلسه، جمع‌بندي مشكلات جامعه پرستاري را به همراه راه‌حل‌هاي آن به دبيرخانه شوراي امنيت كشور ارايه دهد و سازمان امور اداري و استخدامي و سازمان برنامه و بودجه نيز راهكارهاي قطعي حل مشكلات پرستاران را ارايه بدهند تا طي يك فرآيند سه ماهه براي حل اين مشكلات اقدامات لازم انجام شود.
روز 31 مرداد و همزمان با تجمع پرستاران تهران مقابل ساختمان وزارت بهداشت در پايتخت هم، سازمان بازرسي كل كشور جلسه‌اي با حضور نمايندگان جامعه پرستاري، بازرس كل امور بهداشت و درمان وزارت بهداشت، دانشگاه علوم پزشكي، سازمان برنامه و بودجه، سازمان امور اداري و استخدامي، سازمان بيمه سلامت و سازمان تامين اجتماعي و براي طرح مطالبات پرستاران برگزار كرده است .
حدس و گمان‌ها از احتمال تغيير رويكرد دولت در قبال اين اعتراضات و اقبال مثبت مسوولان نظام سلامت حكايت دارد . محمدرضا ظفرقندي كه تا دو ماه قبل، يكي از جراحان شاغل در بيمارستان سينا و يك مركز درماني وابسته به دانشگاه علوم پزشكي تهران بود و از روز پنجشنبه اول شهريور و به دنبال كسب راي اعتماد از مجلس، فعاليت خود را به عنوان وزير بهداشت دولت چهاردهم آغاز كرد، در اولين اظهارات رسمي گفت كه مشكلات جامعه پرستاري و دارو، چالش‌هاي اصلي كشور است كه بايد به سرعت حل شود . نمايندگان جامعه پرستاري هم در دومين روز فعاليت وزير بهداشت توانستند با او ديداري داشته باشند و ظفرقندي در اين ديدار اظهار اميدواري كرد كه در يك دوره سه ماهه زيرساخت‌هاي قانوني لازم براي حل مسائل پرستاري در دولت و مجلس فراهم شود. دو روز بعد از اين ديدار هم، نمايندگان جامعه پرستاري در ديدار با معاون دادستان كل كشور، مهم‌ترين مشكلات همكاران خود را به صورت مكتوب اعلام كرده‌اند .
منبع: روزنامه اعتماد 6 شهریور 1403 خورشیدی