توصیه‌های 12 اقتصاددان برای حل ناترازی‌ها
گزارش «اعتماد» از نشست اقتصاددانان با رييس‌جمهور
پزشكيان: مردم هرگز از من دروغ نخواهند شنيد
12 تن از اساتيد و اقتصاددانان در جلسه‌اي با رييس‌جمهور به تشريح ديدگاه‌ها و نظرات خود درباره وضعيت فعلي اقتصاد كشور، ضرورت، راهكارها و لوازم اصلاحات اقتصادي پرداختند. اين جلسه با حضور وزرا و مشاوران اقتصادي رييس‌جمهور برگزار شده و اقتصادداناني چون مسعود نيلي، علينقي مشايخي، محمد جواد ايرواني، سهيلا پروين، حجت ميرزايي، تيمور رحماني، داود دانش‌جعفري، حسين عبده‌تبريزي و علي مروي در آن حاضر بوده‌اند. ضمن اينكه وزراي مرتبط با تيم اقتصادي دولت نيز در اين نشست حضور داشته‌اند. اين نشست به دعوت علي طيب‌نيا، مشاور اقتصادي رييس‌جمهور برگزار شده و بهانه آن، همفكري درباره مسائلي است كه خود آقاي طيب‌نيا از اقتصاددانان حاضر در جلسه پرسيده است: اينكه اصلاحات ساختاري در اقتصاد ايران از كجا بايد آغاز شود؟ چه الزاماتي در اين باره وجود دارد و براي كاهش روند ناترازي‌ها در بخش انرژي يا پولي و حتي صندوق‌هاي بازنشستگي چه اقداماتي در اولويت است؟ آيا براي اين اصلاحات نياز به نوعي شوك درماني وجود دارد يا اينكه بايد مرحله به مرحله و در قالب سياستي مدون و مشخص جلو رفت؟
به گزارش خبرنگار اعتماد، اقتصاددانان حاضر در اين نشست تلاش كردند هر يك با ديدگاه خود به سوالاتي كه توسط مشاور اقتصادي رييس‌جمهور طرح شده بود پاسخ دهند. البته خود آقاي طيب‌نيا در اين جلسه از شرايط نامساعد ناترازي‌هاي موجود ابراز نگراني كرده و معتقد بوده كه هم‌اكنون 30 درصد از جمعيت زير خط فقر قرار دارند و مشكلات ساختاري در اين حوزه ديده مي‌شود. بنابراين پيش از هر اقدامي براي اصلاح روندهاي موجود بايد به اين موضوع نيز دقت كرد كه آيا شرايط اقتصادي كنوني، براي انجام اين اصلاحات كه قطعا با پيامدهايي روبروست؛ آمادگي لازم را دارد؟ و اينكه اصلاحات ناگزير در وضعيت اقتصادي كشور تا چه اندازه به سياست خارجي ايران وابسته است و اولويت‌ها چيست؟
دانش جعفري: انتقاد از قيمت‌گذاري دستوري
داود دانش جعفري اقتصاددان كه تجربه حضور به عنوان وزير اقتصاد در دولت احمدي‌نژاد را نيز دارد در اين جلسه به بيان زيان‌هاي قيمت‌گذاري دستوري اشاره كرده و گفته است كه در شرايط فعلي دو ضلع مصرف‌كننده و توليدكننده به‌طور يكسان ضرر مي‌كنند. او افزوده كه در كشوري مانند چين 90 درصد قيمت‌ها در بازار تعيين مي‌شود و در ايران برعكس است و 70 درصد كالاها توسط دولت قيمت‌گذاري مي‌شوند. دانش جعفري همچنين به مثلث كنترل قيمت، تحريم‌ها و پاندومي كرونا در سال‌هاي گذشته اشاره كرده و افزوده است كه «اين روندي بوده كه به كسري بودجه ناگزير دولت انجاميده و اين كسري بودجه خود به تورم منجر شده است. چرا كه مخارج دولت در سال‌هايي كه پاندومي كرونا وجود داشت چند برابر شده است.» او مي‌گويد: «رشد نقدينگي و تورم نتيجه اين دخالت‌هاي دولت در بازار بوده و درآمد ارزي كشور جبران ناترازي‌هاي كنوني در اقتصاد ايران را نمي‌كند.» اين اقتصاددان همچنين پيشنهاد داده كه كميته مشترك اتاق ايران و امريكا، براي افزايش مراودات تجاري و حتي سياسي تشكيل شود.
پروين: كاهش پيش بيني‌پذيري اقتصاد
سهيلا پروين استاد دانشگاه علامه طباطبايي نيز در اين جلسه به افزايش ضريب جيني در كشور پرداخته و عنوان كرده كه شرايط موجود در حوزه سياست خارجي پيش‌بيني‌پذيري در اقتصاد ايران را كاهش داده است. او همچنين قوانين متعدد در حوزه اقتصاد را نيز مورد نقد قرار داده است.
عبده تبريزي: پيشنهاد بازگشت خودرو به بورس
حسين عبده تبريزي در كانال تلگرامي خود به بيان برخي ديدگاه‌هاي مطرح شده در آن پرداخته و البته عنوان كرده كه « كل وقت خود را به شرح وضعيت خودرو در بازار سرمايه اختصاص داده است.» عبده تبريزي در اين نوشتار اضافه مي‌كند: « قبل از جلسه با ۳۶ نفر از كارشناسان رشته صحبت كردم. سي و دو نفر قاطعانه معتقد بودند كه در شرايط فعلي حتما بهتر است خودرو در بورس كالايي معامله شود. چهار نفر ضمن توافق با اينكه در اين شرايط بهتر است خودرو در بورس كالايي معامله شود، معتقد بودند كه اين امر نبايد به موضوعي بلندمدت تبديل شود و بايد نهايتا هم واردات آزاد شود و هم خودروسازان خود فروشنده كالاي خود باشند؛ شروطي كه بعيد است مخالف چنداني در بازار سرمايه داشته باشد.» او مي‌افزايد: « بنده در جلسه خواستار آن شدم كه يا طبق برنامه هفتم، خودرو از موضوع قيمت‌گذاري آزاد شده و شركت‌ها خود به فروش اقدام كنند يا در بورس كالايي به فروش رسند، و اضافه قيمت آنها نسبت به قيمت‌هاي مصوب صرف بازپرداخت بدهي آنها به بانك‌ها شود. » عبده تبريزي همچنين اضافه كرده كه «درخواست كردم كل موضوعات مربوط به خودرو از قبيل واردات خودرو، بدهي خودرويي‌ها، واگذاري مديريت آنها به بخش خصوصي، تودلي‌هاي دو خودروساز بزرگ و… در طرحي جامع با سرعت بررسي و تصميمات اجرايي شود.اميدوارم با عرضه خودرو در بورس كالا، يا خروج خودرو از قيمت‌گذاري، حركت كوچكي در جهت اصلاحات در بازار سهام ايجاد شود. »
نيلي: نيازمند وفاق هستيم
مسعود نيلي اقتصاددان نيز در اين نشست با بيان اينكه شرايط سختي در اقتصاد ايران به وجود آمده عنوان كرده كه «اين شرايط بي‌سابقه است و در سال‌هاي گذشته ديده نشده. بنابراين بايد تصميم درستي براي حل مشكلات و ناترازي‌هاي موجود در اقتصاد ايران گرفته شود.» آقاي نيلي اضافه كرده كه «حل ناترازي‌هاي ساختاري در ايران نيازمند وفاق در مجموعه نظام حكمراني كل كشور است.» او همچنين تاكيد كرده كه «اجراي اصلاحات اقتصادي نياز به افزايش سرمايه اجتماعي دارد. ضمن اينكه سياست خارجي ايران بايد از حالت تهاجمي فاصله بگيرد.» آقاي نيلي در توصيه‌هاي خود عنوان كرده كه براي هرگونه اصلاحات اقتصادي، بايد عدالت در توزيع يارانه‌ها و اجراي سياست نظام تامين اجتماعي را در نظر گرفت.
رحماني: تحريم‌ها قدرت چانه‌زني را كاهش داد
تيمور رحماني، استاد دانشگاه تهران، ديگر اقتصاددان حاضر در اين نشست بوده كه در صحبت‌هاي خود به موضوع تحريم‌ها پرداخته است. او مي‌گويد: «تحريم‌ها طراحي شده تا اندازه اقتصاد ايران كاهش پيدا كند و قدرت چانه‌زني از ايران گرفته شود. بنابراين با فرض تداوم تحريم‌ها، اصول علم اقتصاد مي‌گويد كه ناترازي‌ها با يكديگر تجميع مي‌شوند و در نهايت به بانك مركزي مي‌رسند.» او افزوده است: «اين اتفاق در نهايت به تورم و وضعيت كنوني اقتصاد انجاميده است.» آقاي رحماني همچنين اشاره كرده كه در سال‌هاي گذشته با اتكا به تخريب منابع، بخشي از مشكلات اقتصادي، به «تعويق» افتاده اما ديگر نمي‌توان اين شرايط را ادامه داد.
پزشكيان: به دنبال ترميم سرمايه اجتماعي هستيم
بنا به گزارش وبسايت دولت، مسعود پزشكيان نيز در اين ديدار با بيان اينكه در حال تلاش هستيم تا با ترميم سرمايه اجتماعي و رفع ناترازي‌ها در داخل و كاهش تنش‌ها در عرصه بين‌المللي در راستاي بهبود وضعيت اقتصادي كشور و معيشت مردم قدم‌هاي موثري برداريم، تصريح كرد: اين جلسه را تشكيل داديم تا ارزيابي شما از وضعيت و پيشنهادات‌تان براي رفع مشكلات را مورد بررسي قرار دهيم.
رييس‌جمهور افزود: در مدت سپري شده از آغاز به كار دولت چهاردهم، ديپلماسي را در سطح گسترده‌اي از منطقه تا ديگر نقاط جهان به كار گرفته‌ايم و بنده و وزير امور خارجه ديدارها و نشست‌هاي پرشماري داشته‌ايم كه آثار آن نيز قابل مشاهده است. در جريان حمله اخير رژيم صهيونيستي به جمهوري اسلامي ايران، كشورهاي عربي منطقه يكپارچه اين حمله را محكوم كردند و علاوه بر آن امروز فضاي مثبتي بر روابط و همكاري‌هاي منطقه‌اي ما حاكم است.
به دنبال جنگ و درگيري نيستيم
پزشكيان اظهار داشت: بنده هم در جريان رقابت‌هاي انتخاباتي و هم از زمان انتخاب از سوي مردم همواره تاكيد داشته‌ام كه ما به دنبال درگيري و جنگ نيستيم و تمركز ما معطوف به توسعه كشورمان است، اما رژيم صهيونيستي از همان نخستين روز آغاز به كار رسمي بنده با ترور شهيد هنيه در برنامه‌هاي ما اخلال ايجاد كرد. رييس‌جمهور در ادامه سخنانش با اشاره به اينكه در عرصه داخلي تلاش كرديم در راستاي شعار وفاق، با نهايت هماهنگي ميان اركان نظام كارها را به پيش ببريم، گفت: جلسات منظم و مستمري با سران قواي ديگر دارم و در سطوح ديگر نيز تلاش كرده‌ايم همواره بالاترين سطح هماهنگي را داشته باشيم. در اين مدت مقام معظم رهبري نيز حمايت بسيار خوب و موثري از ما داشته‌اند و اگر اين حمايت‌ها نبود خيلي از اقدامات مثل انتصابات مسوولان عالي اجرايي از ميان زنان و افراد اهل اقليت‌هاي مذهبي و مديران بومي در استان‌ها ممكن نمي‌شد. همه اين اقدامات در راستاي ترميم اعتماد عمومي و ارتقاي سرمايه اجتماعي انجام شده است.
برنامه‌هايي براي رفع ناترازي‌ها داريم
رييس‌جمهور در بخش ديگري از سخنانش با اشاره به اينكه توزيع يارانه‌ها به شكل فعلي يك نوع بي‌عدالتي است، اظهار داشت: برنامه‌هايي براي رسيدگي به مهم‌ترين مشكلات از جمله ناترازي‌ها در عرصه‌هاي مختلف مثل انرژي و پول در حال تدوين هستند و تلاش داريم در نشست‌هايي با صاحب‌نظران عرصه‌هاي مختلف به اين برنامه‌ها غنا و قوت بيشتري ببخشيم. پزشكيان با بيان اينكه باور عميق داريم كه در فضاي دعوا و مجادله، هر چه بيشتر تلاش كنيم برآيند عمل ما بيشتر به صفر نزديك خواهد شد، افزود: به دنبال آن هستيم تا با گسترده كردن چتر وفاق از همه ظرفيت‌ها براي رفع مشكلات كشور بهره بگيريم و از شما نيز مي‌خواهم كه با تمام وجود و توان خود به ما براي حل مشكلات كمك كنيد.
از وارد كردن شوك به جامعه پرهيز مي‌كنيم
رييس‌جمهور با تاكيد بر اينكه چاره‌اي جز اصلاح ساختارها و روندها نداريم، اصلي‌ترين و اساسي‌ترين ملاحظه دولت در اين مسير را پرهيز از وارد كردن شوك به جامعه و حمايت از اقشار آسيب‌پذير براي جلوگيري از اعمال فشار به آنها در اين روند عنوان و تصريح كرد: موفقيت در اين مسير در گرو ايجاد نگاه و زبان مشترك است؛ دولت در اين راستا برگزاري نشست‌هايي را با صاحب‌نظران آغاز كرده كه جلسه با جامعه‌شناسان و اقتصاددانان در اين راستا بوده و با صاحب‌نظران ساير عرصه‌ها نيز نشست‌هاي منظم، مستمري و تخصصي خواهيم داشت.
بودجه را شفاف كرديم
پزشكيان ايجاد شفافيت در لايحه بودجه را از جمله اقدامات دولت براي اصلاح روندها و مقدمه اصلاح ساختارها برشمرد و گفت: عده‌اي تصور كردند كه دولت بودجه برخي بخش‌ها را افزايش داده، در حالي كه ما فقط رديف‌ها و اعتبارات بودجه‌اي را شفاف كرديم.
هرگز از من دروغ نمي‌شنويد
رييس‌جمهور با تاكيد بر اينكه براي نجات كشور از مشكلات پيش‌رو و تسريع مسير پيشرفت راهي جز اين نداريم كه همه دست به دست هم دهيم و از همه ظرفيت‌ها بهره بگيريم، خاطرنشان كرد: بنده به مردم قول مي‌دهم كه در اين مسير صادقانه با آنها سخن بگويم و به آنان اطمينان مي‌دهم كه همان‌گونه كه تاكنون هيچگاه دروغ نگفته‌ايم، پس از اين نيز هرگز از من دروغ نخواهند شنيد. بنده به دنبال آن نيستم كارهايي انجام دهم كه براي دوره بعدي رياست‌جمهوري راي جمع كنم، لذا با آرامش و انگيزه بالا به دنبال انجام كار درست هستم.
منبع؛ روزنامه اعتماد 22 آبان 1403 خورشیدی