اعتراضات زمینه‌ها و تهدیدها
جعفر گلابی
به موازات افزایش فشارهای اقتصادی و بیم تصاعد آنها طبیعی است که اعتراضات صنفی شکل بگیرند و در ابعاد مختلف خود را نشان دهند. به دلایل متعدد هیچگاه بستر اعتراضات تا این اندازه مهیا نبوده و استقبال و تحریک و تشویق بیگانگان و براندازان هم تا این حد ظهور نداشته است. به نتیجه نرسیدن مذاکرات هسته‌ای و امتداد تحریم‌ها و جراحی اقتصادی که دولت خود را ناچار به آن می‌بیند احتمال وقوع و گسترش ناآرامی‌ها را به وجود می‌آورد و واجهه حاکمیت را مهم و سرنوشت‌ساز خواهد کرد. هرچند حق انتقاد و اعتراض توسط شهروندان در قانون اساسی به رسمیت شناخته شده است ولی بهترین حالت آن است که از طریق به نتیجه رسیدن برجام و افزایش کارآمدی دستگاه‌ها و شنیدن صدای مردم به وسیله مطبوعات و رسانه‌ها و ترتیب اثر جدی و صادقانه به آنها اعتراضات صورت عملی به خود نگیرند و نمود خیابانی پیدا نکنند. دراین صورت کشور روی ریل آرامش و پیشرفت و توسعه قرار خواهد گرفت و بازار تشنج‌خواهان و فرصت‌طلبان و تجزیه‌طلبان کساد و مقرری آنها از سوی بیگانگان قطع خواهد شد. اما ظاهرا ما همه‌چیز را باهم می‌خواهیم و آمادگی لازم برای پرداخت هزینه چنین گشایش عظیمی را نداریم! آرامش هم مثل همه متاع‌های دنیا هزینه دارد و اتفاقا شجاعتی سخت‌تر و فداکارانه‌تر طلب می‌کند. در چالش‌هایی که در روابط خارجی داریم یا برای خود ایجاد می‌کنیم و ایجاد می‌کنند با صبر و حوصله و کیاست می‌شود تیغ تیز هجمه‌ها را کند کرد و از اجماع دوباره علیه کشور به‌شدت جلوگیری به عمل آورد. زمانی که رییس دولت‌های نهم و دهم هر دم ماجرایی برای کشور ایجاد و بهانه‌های ملس تقدیم بیگانگان می‌کرد صندوق ذخیره ارزی پروپیمانی از دولت پیشین تحویل گرفته بود و هنوز تحریم‌ها خصوصا تحریم‌های نفتی عملی نشده بودند و قیمت نفت هم به اوج خود رسیده بود. اکنون هیچ‌یک از شرایط فوق وجود ندارد و اصلا امکانی برای مانورهای آنچنانی وجود ندارد که کسی بخواهد محض جلب‌توجه آنها را خرج کند. انعطاف در روابط خارجی شاید در ظاهر و ابتدا نوعی عقب‌نشینی تلقی شود و برای بعضی‌ها افت داشته باشد ولی سودش آرامش و اطمینانی است که مردم از هر زمان دیگر بیشتر به آن نیاز دارند. چرا باید مجموعه شرایط به گونه‌ای باشد که بسیاری از افراد جامعه در نوعی از اضطراب به سر ببرند و همه از هم بپرسند که: چه خواهد شد؟ همین ذهنیت و شیوع همین سوال التهاب‌آفرین است و زمینه را برای القائات و انواع فرصت‌طلبی‌های سیاسی و جناحی و حتی شخصی فراهم می‌کند. ما می‌توانیم کشوری کاملا باثبات و بدون زمینه‌های فزاینده چالش‌آفرین باشیم و در عین حال آرمان‌های‌مان را پیگیری کنیم. دنیا پر از مناسبات ظالمانه است که هیچ کشوری با هر میزان از قدرت نمی‌تواند خود را درگیر آنها کند. در بهترین شرایط و باحسن ظن، وسع کشور ما برای دفاع از مظلومان حدمعینی دارد و حدش را تحمل و تمایل و اراده مردم مشخص می‌کند، مردمی که اصلی‌ترین هزینه‌پرداز هر چالش کوچک یا بزرگ در روابط خارجی هستند. اما اگر به هر دلیل تصمیم‌گیران کشور برطرف ساختن زمینه‌های اعتراضات را در اولویت اول قرار نداده‌اند اصول سیاست اقتضا می‌کند که حد یقفی برای آن تعیین کنند و همه تلاش خود را معطوف به جلب رضایت نسبی مردم قرار دهند. آیا ادامه روند افزایشی تورم نباید دارای سقف مشخصی باشد؟ آیا با هر میران از تورم امکان ادامه زندگی‌های پرمشقت کنونی وجود دارد؟ آیا دلار بالای 30 هزارتومان به زنجیره سرمایه‌گذاری و تولید در کشور آسیب اساسی نمی‌زند؟ آیا انبوه کارشناسان دستگاه‌های متعدد دولتی نمی‌توانند به مقامات عالی عدد و رقم بدهندو مستندا اعلام کنند که در چه نقطه‌ای دیگر امکان ادامه وضع موجود وجود ندارد؟ یک‌بار در زمان جنگ این اتفاق افتاد و مجموعه کارشناسان نظامی و اقتصادی گزارش دقیقی از نواقص و انواع نیازهای نظامی و اقتصادی تقدیم رهبرفقید انقلاب کردند و بر همین اساس ایشان تصمیم تاریخی خود برای توقف جنگ را گرفت. به نظر می‌رسد نباید بار دیگر به چنین نقطه‌ای برسیم و اضطرارا به یک تصمیم جدید تن بدهیم. اگر اعتراضات وجود دارد به این دلیل است که مردم نسبت به تناسب امکانات و تصمیم‌ها و کارآمدی‌ها قانع نیستند. مردم کوچه و بازار هرگز تمایلی به شکستن یک شیشه بانک هم ندارند و عواقب تشنج در کشور را کاملا درک می‌کنند ولی انتظار بسیاری از افراد این است که مسوولان هم دقیقا همین احساس مسوولیت را بکنند تا نیاز نباشد که یک خواسته معقول ومنطقی از طریق فریاد به گوش تصمیم‌گیران برسد. با صداقت، شجاعت، تواضع و تمکین در مقابل اراده قاطبه مردم، تخصیص مسوولانه بودجه‌ها و جلوگیری از رانت‌خواری‌ها و زندگی‌های اشرافی برخی از مسوولان قطعا نتایج آن را در بطن جامعه خواهیم دید کما اینکه از طریق بی‌اعتنایی به خواسته‌ها و انتظارات بحق مردم شور و شعف وصف‌ناشدنی در بیگانگان و فرصت‌طلبان ایجاد خواهد شد. آنان چنان از اشتباهات مسوولان ایرانی مشعوفند و آرزوهای خود را در دسترس می‌بینند که از هم کنون برای لحظه، لحظه حضور و سروری خود برنامه چیده وآماده‌اند. اگرچه آگاهی مردم این آرزوها را بر باد خواهد داد ولی از روزی بترسیم که مردم هیجانات تحمیلی را بر احساس مسوولیت خود ترجیح دهند.
منبع: روزنامه اعتماد 23 خرداد 1401 خورشیدی
