مساله اصلی حق آموزش است نه میزان شهریه
فصل ثبت‌نام و قصه تکراری شهریه مدارس
محمد داوری
این روزها دوباره به خاطر فرارسیدن فصل ثبت‌نام مدارس، بحث بر سر شهریه مدارس داغ‌تر شده و هرکسی از منظری و با انگیزه‌ای پیرامون این موضوع ابراز نظر می‌کند و گاهی چنان بحث بر سر میزان شهریه داغ می‌شود که اصل ماجرا و فلسفه و چرایی گرفتن شهریه در مدارس به ویژه مدارس دولتی به فراموشی سپرده می‌شود و استناد به قانون و دستورالعمل برای گرفتن شهریه در مدارس غیردولتی و برخی از مدارس دولتی از قبیل هیات امنایی و نمونه دولتی و تیزهوشان و شاهد و مدارس وابسته به نهادها و سایر دستگاه‌های مختلف هم جایی برای اعتراض به والدین نمی‌گذارد و جدال بی‌حاصل والدین معترض با مدیران و متولیان مدارس، با نزدیک شدن به پایان فصل ثبت‌نام و مجبور شدن والدین به ثبت‌نام فرزندان‌شان، در یک مدرسه، مثل آتش زیرخاکستر می‌ماند تا فصل بعدی ثبت‌نام و این چالش برای والدین از ثبت‌نام فرزندشان در پیش‌دبستان به مدت 13 سال تا پایان دوره متوسطه دوم همه ساله وجود خواهد داشت. در میان مباحث مرتبط با شهریه آنچه کمتر به آن استناد می‌شود اصل سی‌ام قانون اساسی و رایگان بودن آموزش برای همه کودکان و نوجوانان به ویژه در آموزش عمومی و در صورت توان دولت در آموزش عالی است. اصلی که مثل خیلی از اصول قانون اساسی مرتبط با حقوق مردم مظلوم واقع شده است در حالی که یکی از مهم‌ترین اصول قانون اساسی است که تقریبا جهانشمول بوده و حتی در لیبرال‌ترین و سرمایه‌دارترین کشورها نیز به صورت جدی مورد توجه قرار می‌گیرد و گواه این ادعا هم نسبت مدارس دولتی به غیر دولتی است که در کشور ما با ادعای برقراری عدالت بسیار فاجعه‌بار است و سال به سال به درصد دانش‌آموزان مشغول تحصیل در مدارس غیردولتی که تمام هزینه‌های آن از جیب خانواده‌ها پرداخت می‌شود افزوده می‌شود و کشور ما از این جهت در صدر نظام‌های آموزشی قرار دارد.
متاسفانه ادعای مسوولان حاکمیتی و دولتی مبنی بر اینکه به موازات گسترش مدارس غیردولتی به دلیل سبک‌تر شدن بار دانش‌آموزی، بر کیفیت آموزشی مدارس دولتی افزوده می‌شود نیز نه تنها تحقق نیافته بلکه روز به روز از کیفیت آموزشی در مدارس دولتی کاسته شده است. لذا والدینی که حتی توان مالی پرداخت شهریه مدارس غیردولتی را ندارند، خود را به زحمت می‌اندازند تا به هر طریقی هم که شده فرزندان‌شان را در این مدارس ثبت‌نام کنند و شاهد دیگر این مدعا نیز ثبت‌نام فرزندان مسوولان در مدارس غیردولتی است.
این واقعیت تلخ بیانگر واقعیت تلخ‌تری به نام ناکارآمدی نظام آموزشی است. لذا بحث بر سر شهریه مدارس و میزان و شاخص‌های تعیین آن در اصل انحراف از اصل داستان یعنی کارآمدی نظام آموزشی است که با دو شاخص عدالت آموزشی و کیفیت آموزشی سنجیده می‌شود. بنابراین باید مسوولان نخست به این پرسش پاسخ بدهند که چرا اراده‌ای برای رفع این ناکارآمدی‌ها وجود ندارد؟!! و چرا آموزش و پرورش یعنی آینده کودکان و نوجوانان این سرزمین در اولویت نیست؟!! بعد به سراغ شهریه مدارس بروند.
فصل ثبت‌نام و قصه پرتکرار شهریه که معمولا متمرکز بر مدارس غیرانتفاعی است نباید مطالبات والدین و دانش‌آموزان را به میزان شهریه و شاخص‌های آن تقلیل دهد و یکی از اصلی‌ترین حقوق آنها یعنی حق آموزش رایگان و برخورداری از عدالت و کیفیت آموزشی به فراموشی سپرده شود. داستان شهریه مدارس و حق آموزش هم شبیه به داستان حجاب و حق آزادی شده است و گاهی فراموش می‌شود که مساله ریشه‌ای‌تر آزادی است نه حجاب، اینجا مساله اصلی حق آموزش است نه میزان شهریه.
منبع:روزنامه اعتماد 31 تیر 1402 خورشیدی
